طرح ساماندهی دانشگاه تهران در هاله‌ای از ابهام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ دانشگاه تهران تا پایان آبان ماه فرصت داشت تا طرح توسعه این دانشگاه را بازنگری و به شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه کند، اما تاکنون طرح به شورای عالی شهرسازی برای تصمیم گیری نهایی ارسال نشده است.
دانشگاه تهران، یکی از دانشگاه‌های دولتی در ایران است که در سال ۱۳۱۳ تاسیس شد و در حال حاضر دارای ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۱ مرکز پژوهشی است. علاوه بر اینکه بزرگترین مرکز آموزش عالی در ایران است یکی از شاخص‌های مهم هویتی فرهنگی شهر تهران است و فضای دانشگاه و محدوده‌های اطراف آن جز حافظه تاریخی شهر به حساب می‌آید و از این حیث اهمیت خاصی دارد.
بر اساس مصوبه کمیسیون ماده ۵ در سال ۱۳۷۶، هرگونه ساخت و ساز غیر از فضا‌های مرتبط با دانشگاه در محدوده آن ممنوع شد و به دنبال این مصوبه، ضرورت طرح ساماندهی دانشگاه‌های تهران در سال ۱۳۸۳به تأیید هیئت دولت و ریاست جمهوری وقت رسید.
طرح محدوده پردیس مرکزی که در مساحتی بالغ بر ۲۱ هکتار بوده، براساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در سال ۱۳۸۴، به حدود ۵۲ هکتار رسید، درون محدوده منتهی به بلوار کشاورز در شمال، خیابان وصال در شرق، خیابان کارگر در غرب و خیابان انقلاب در جنوب افزایش یافت. این محدوده، در سال ۱۳۹۴ نیز مورد تأیید مجدد شورای عالی معماری و شهرسازی قرار گرفت.
براساس طرح توسعه دانشگاه تهران مالکان املاک محدوده طرح، حق معامله املاک و صدور مجوز مرمت، بهسازی و نوسازی املاک و پروانه تخریب و نوسازی را نداشتند و باید املاک خود را به دانشگاه بفروشند این طرح اجرا و حدود ۹۷ درصد املاک اطراف دانشگاه تهران خریداری شد، اما بدلیل اینکه همسایگان دانشگاه تهران باید به اجبار ملک را به دانشگاه تهران می‌فروختند ناراضی بودند و خواستار ابطال طرح شدند.
آقای قنبری از اهالی محدوده طرح می‌گوید: دانشگاه تهران برخی از خانه‌هایی را که در محدوده طرح بود، خریداری کرده و خانه‌ها تخریب و به پارکینگ تبدیل شده است.
وی ادامه داد: ما بلاتکلیف هستیم نه می‌توانیم خانه را بفروشیم و نه اینکه اقدام به ساخت و ساز کنیم و حتی در چند سال اخیر دانشگاه تهران خانه‌های ما را خریداری نمی‌کند.
آقای تهرانی نیز از اهالی این منطقه گفت: این طرح مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورده است قیمت ملکی که الان درآن هستم با خیابان روبرویی بسیار متفاوت است، چون اسم طرح بر روی ملک گذاشته شده و باعث شده تا کسی ملک را خریداری نکند.
وی ادامه داد: ما در این خانه‌ها خاطرات زیادی داریم نباید به اجبار ملک را زیر قیمت به دانشگاه واگذار کنیم.
وی افزود: خانه‌ها قدیمی هستند و حتی اجازه ساخت و ساز هم نداریم باید تکلیف طرح مشخص شود.
آقای سعیدی از کسبه این محدوده نیز می‌گوید: بلاتکلیف هستیم و نمی‌دانیم چه کنیم بار‌ها مراجعه کردیم تا طرح را ابطال کنند، اما هیچ اتفاقی نیفتاد.
همین مشکلات باعث شد تا طرح دوباره بررسی شود.
براساس آخرین تصمیم شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ۹۸ باید از هرگونه تصویب طرح توسعه کالبدی دانشگاه‌های واقع در بافت شهری خودداری شود. همچنین دانشگاه تهران، شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی موظف به بازنگری طرح توسعه دانشگاه تهران هستند.
فرزانه صادق مالواجرد، دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، مصوبه شورا را درباره طرح ساماندهی پردیس مرکزی دانشگاه تهران ابلاغ کرد.
طرح توسعه دانشگاه به طرح ساماندهی دانشگاه تهران تغییرنام داد و بر این اساس این طرح باتغییر اساسی رویکرد، با هدف جلب حداکثری مشارکت ذی نفعان و رعایت چارچوب ها، حداکثر ظرف مدت ۶ ماه (تا آبان امسال) توسط دانشگاه تهران و شهرداری تهران باید مورد بازنگری قرار گیرد و پس از تصویب در کمیسیون ماده ۵ به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارایه شود.
فرزانه صادق مالواجرد؛ در رابطه با جزئیات طرح توسعه جدید دانشگاه تهران گفت: شورای عالی معماری و شهرسازی با تصمیمی که اتخاذ کرد به این نتیجه رسید که احترام متقابل مردم به دانشگاه تهران و دانشگاه تهران به مردم منطقه، حفظ شود. بر این اساس طرح توسعه دانشگاه تهران ملغی شد و روند تملک و تخریب و ساخت از دستور کار خارج شد و مصوبه شورای عالی شهر سازی این شد که طرح ساماندهی با محترم شمردن حقوق مالکانه افرادی که در این محدوده زندگی می‌کنند بازنگری شود.
وی افزود: بنا شد در فضا‌هایی که دانشگاه تهران تا کنون تملک کرده فعالیت‌های دانش بنیان شکل بگیرد و در آنچه تملک نشده، تملکی صورت نگیرد و هم حقوق مسکونی و هم حقوق تجاری به رسمیت شناخته شود.
وی ادامه داد: قطعا حریمی که دانشگاه تهران در اطرافش دارد باعث نمی‌شود که بیش از ضوابط میراثی ساخت و سازی صورت بگیرد، اما حقوق مالکان به رسمیت شناخته شده است و طرح توسعه دانشگاه به طرح ساماندهی دانشگاه تهران تغییر پیدا کرد.
تاکنون ۶۷ درصد از املاک خریداری شده است و قرار بر این شد تا دانشگاه تهران طرح را بازنگری و به شورای عالی شهرسازی ارسال کند که هنوز این اقدام صورت نگرفته است.
محمد سالاری عضو شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: در طرح سامانه دانشگاه تهران به دلیل مشکلات اهالی این طرح بلاتکلیف باقی مانده است.
وی ادامه داد: این طرح در ابعاد مختلف بررسی و در نهایت به شورای عالی شهرسازی ارجاع داده شد.
عضو شورای شهر افزود: بیش از ۱۵ سال پیش دولت وقت تصمیم به توسعه دانشگاه تهران را گرفت فارغ از اینکه توسعه این طرح چه مشکلاتی را برای مالکین ان‌ها به همراه دارد.
وی بیان کرد: در آن دوره که طرح در حال اجرا بود تا حدی طرح قابل قبول بود، اما الان موضوع مدیریت و مشارکت مبنای عمل است.
سالاری با بیان اینکه دو سوم املاک در طرح خریداری شده است، گفت: براساس مصوبه شورای عالی شهرسازی، دانشگاه تهران باید تملک و تخریب را متوقف کند و براساس زمانبندی که شورای عالی معماری و شهرسازی به دانشگاه تهران داد مقرر شد تا ابان طرح را بازنگری و ارائه کند، اما هنوز اقدامی انجام نداده است.
وی ادامه داد: شورای عالی شهرسازی ۶ ماه زمان داد تا طرح با رویکرد جدید بازنگری شود و به کمسیون ماده ۵ قانون شورای عالی شهرسازی ارائه شود در این بازه زمانی دانشگاه تمکین نکرده است.
وی ادامه داد: استدلال دانشگاه تهران در عدم ارائه طرح این است که طرح تصمیم دولت بوده و سازمان مدیریت ردیف بودجه برای آن تعریف کرده است و نباید شورای عالی شهرسازی به طرحی که قبلا تصویب شده ورود پیدا کند.
سالاری افزود: به عقیده شورای شهر رویکرد شورای عالی شهرسازی درست است و باید نگاه‌های از بالا به پایین جای خود را به نگاه مبتنی بر مشارکت دهد.
عضو شورای شهر ادامه داد: این طرح سالهاست که مردم را بلاتکلیف کرده است و مصوبه هیئت وزیران طرح ساماندهی دانشگاه تهران مربوط به سال ۸۲ است که تاکنون طرح مورد نظر به شورای عالی شهرسازی برای تصمیم گیری نیامده است.
علی محقر مشاور رئیس دانشگاه تهران در امور طرح‌های توسعه‌ای درباره این طرح می‌گوید: در سال ۸۲ هیئت وزیران به دانشگاه کمک مالی کرد تا املاک محدوده دانشگاه را خریداری کند تا مشکل مردم برطرف شود که تا سال ۸۷، ۶۰ درصد املاک خریداری شد و به دلیل کمبود منابع مالی تاکنون ۶ درصد دیگر خریداری شد و مابقی بدلیل عدم توان مالی باقی مانده است.
محقر بیان کرد: از ۳۳ درصد املاک باقی مانده ۱۳ درصداملاک دولتی و حکومتی است.
وی درباره مصوبه شورای عالی شهرسازی گفت: این مصوبه خلاف قانون است وتخطی از مصوبه هیئت وزیران است، زیرا محدوه طرح را محدود کرده است.
مشاور رئیس دانشگاه تهران در امور طرح‌های توسعه‌ای ادامه داد: قانون تملک اراضی طرح‌های دولتی مصوب شورای عالی انقلاب است و این قانون نقض شده است. بر همین اساس مشکل را به مجلس و معاون اول رئیس جمهور ارجاء دادیم و در این طرح به غیر از ۲ مورد که درباره معماری و شهرسازی بود، ۳ مورد دیگر آن از اختیارات شورای عالی شهرسازی است.
محقر بیان کرد: این طرح تا سال ۹۱ در ردیف بودجه اعتبار داشت و مجلس تصویب کرد.
وی ادامه داد: یک سوم املاک مردم را شهرداری خریداری کرده، اما هنوز به دانشگاه تحویل نداده است.
اگرچه دانشگاه تهران سال هاست درپی اجرای این طرح است، اما به دلیل تامین نشدن هزینه آن موفق به اجرای آن نشده است و به جمع بندی نرسیدن این طرح بین مسئولان ذیربط نیز از نکات قابل تأمل است.
از وضع نابسامان محله‌های اطراف دانشگاه تهران و از املاک تخریب شده یا متروک مشخص است که این طرح چه مشکلاتی را برای اهالی انجا به وجود اورده است، اما بدلیل عدم تعیین تکلیف این طرح بسیاری از املاکی که قرار بود در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار گیرد به پارکینگ خیابان‌های اطراف منتهی شده است.