پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب؛
فرصت در دل بحران
بررسی ابعاد مختلف کووید۱۹ و مقایسه شرایط عمومی جامعه با ایام قبل از این بیماری، ما را به سایه روشن‌هایی می‌کشاند که دربردارنده نقاط قوت بسیاری است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، در چند ماه اخیر و پس از شیوع بیماری کرونا، حضور و فعالیت گروه‌های مختلف مردمی و جهادی و بیدار شدن روحیه همدلی و همبستگی درمیان مردم نقطه عطفی است که ما را به ایجاد شدن فرصت در دل بحران، می‌رسند.
بیماری کرونا با آثار زیان‌باری که به بار آورد باب جدیدی در سبک زندگی مردم باز کرد. بطوریکه بررسی برنامه‌های مختلف از زوایای مختلف، علاوه بر تاثیر منفی، بیانگر تحولات مثبت و جدیدی نیز در این عرصه می‌باشد.
کرونا و فرصت خودنمایی مهارت‌های نوپا
شیوع کرونا و تحولات و شرایطی که بر زندگی انسان‌ها تحمیل کرده، فرصتی را دست داده تا شهروندان با مقوله مهارت‌های نوین و نوپا از جمله "تولید محتوا در فضای مجازی و سواد دیجیتال" بیشتر آشنا شده و به یادگیری آن‌ها احساس نیاز پیدا کنند.
گسترش روزافزون فناوری و تغییر سبک زندگی و نیاز به دریافت خدمات از بستر فضای مجازی، مهارت‌های جدیدی را بوجود آورده که تقریبا همه افراد جامعه به نوعی به آن‌ها نیازمندند.
زیرا این ویروس کوچک تحولات بزرگی را در جوامع بشری ایجاد کرده که از جمله آن‌ها باید به تغییر در نحوه تعاملات و دریافت خدمات اشاره کرد.
کرونا باعث شده تا بسیاری از خدمات به شکل غیرحضوری و از بستر اینترنت ارایه شود و آموزش‌ها از مدارس و دانشگاه‌ها گرفته تا خدمات بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و شرکت تولیدی و صنعتی و... به شکل مجازی پیگیری شود.
ازجمله قشر‌های که به علت شرایط ایجاد شده ناشی از شیوع کرونا بیشتر از دیگر گروه‌ها به مهارت تولید محتوا نیازمند هستند ارایه دهندگان آموزش و در واقع استادان، مربیان، مدرسان و معلمان هستند به طوری که یادگیری مهارت تولید محتوا‌های آموزشی برای این قشر بسیار ضروری شده است البته این ضرورت تنها به حوزه آموزش بازنمی گردد و فعالان بسیاری از کسب و کارها و صاحبان خدمات و خیلی از مشاغل دیگر را نیز دربرمی گیرد.
ارائه خدمات الکترونیک راهبرد کاهش شیوع کرونا
کرونا هنوز پیچیده‌تر و مسری‌تر از قبل جولان می‌دهد؛ زندگی مسالمت آمیز با آن گریزناپذیراست و در عین حال شهروندان برای گذران زندگی خود و تداوم کسب و کار و اقتصاد خانواده مجبور به مراودات اجتماعی هستند لاجرم مناسب‌ترین راه حل کاهش تجمعات استفاده از بستر الکترونیک و مدیریت زمان و خدمت رسانی است.
ادارات دولتی، بانک ها، بنگاه‌های اقتصادی، بیمارستانها، کلینیک‌های تخصصی، مراکز خرید و ۰۰۰ مکان‌هایی است که مردم بیشترین ارتباط را با آن‌ها دارند، که با ارائه خدمات الکترونیک میتوان تا حدود زیادی از تجمعات کاهش داد تا ارائه خدمات الکترونیک گامی که با شعار دولت الکترونیک از گذشته آغاز شده است و با شیوع کرونا شدت گرفته با شدت بیشتری دنبال شود.
یکی از خدماتی که سال‌ها از آن بحث می‌شود، دولت الکترونیک است که چشم اندازش استفاده بهینه و حداکثری از تمامی بستر‌ها و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است. حوزه دولت الکترونیک بعنوان یکی از حوزه‌های زیر مجموعه فناوری اطلاعات، امروزه این امکان را برای دولت بوجود آورده است تا با استفاده از فناوری‌های نوین اطلاع رسانی، اطلاعات و خدمات مورد نیاز جامعه را به سادگی، به سرعت و به شیوه‌ای کارآمد در حداقل زمان و با کمترین هزینه ارائه کند.
کرونا تحول بنیادی در روابط اقتصادی
با نگاهی به سبک زندگی در دوران کرونا شاهد تحولات بنیادی در روابط اقتصادی هستیم. از خرید‌های روزمره مورد نیاز که به شیوه الکترونیک صورت می‌گیرد و دوری از تبادل اسکناس تا خرید دیجیتال و ثبت سفارش کالا و مراودات بانکی که تحت تاثیر کرونا به سمت الکترونیکی شدن گرایش یافت.
بانک‌های الکترونیک و خدمات سنتی
توسعه و گسترش بانکداری الکترونیکی در سال‌های اخیر بخش مهمی از خدمات بانکی را آسان کرده که با شیوع کرونا این ضرورت را دوچندان کرده است.
روند اداری سخت و دشوار، اخذ تضمینات ضامن، فرم‌های متعدد، حضور فیزیکی، اخذ اثر انگشت با استامپ‌های آبی یا خودکار ثابت دیجیتال، دریافت پیامک و مواردی دیگر که الزاما" پای مشتری را به بانک‌هایی با ساختار کوچک و نامناسب باز می‌کند که همه این موارد منجر به ایجاد محیطی خطرناک برای گسترش کرونا می‌شود که بیماری کرونا باعث شده تا اقدامات در این زمینه برداشته شود که نیازمند اقدامات جدی‌تر است.
جهش بلند مشاغل از دیوار کرونا
هر چند کارآفرینان و صاحبان مشاغل و کسب و کار‌های خرد، روز‌های بسیار سختی را به علت آسیب‌های بیماری کرونا می‌گذرانند، اما عبور از این بحران با اتخاذ راهبرد‌های مناسب، نوآوری در ارائه خدمات و تغییر رفتار شغلی نه تنها امکان پذیراست، بلکه فرصتی برای جهش اقتصادی از دیوار بلند کرونا ست.
حدود ده ماه از فراگیری ویروس کرونا در جهان و کشور میگذرد و دگرگونی‌های عمیقی در شیوه تولید و عرضه و تقاضا به علت محدودیت‌های اجباری پدید آمده که ادامه کسب و کارها به شیوه قبل از کرونارا با چالش مواجه کرده است.
تغییر شیوه تولید و عرضه برای دوران پساکرونا
توسعه فناوری و نوآوری، الزامی کلیدی برای کشور‌ها در راستای توسعه و گذار به اقتصاد دانش بنیان است، اهمیت فناوری و نوآوری به حدی است که اکثر کشور‌های توسعه یافته آن را از اولویت اصلی سرمایه‌گذاری خود می‌دانند، امروز با ظهور ویروس همه‌گیر کرونا و تهدید آن برای سلامت و اقتصاد و حیات جهان، نوآوری به الزامی برای مدیریت شرایط فعلی و خلق فرصت‌های جدید بدل شده است.
جایگاه ایران در فعالیت‌های توسعه فناوری و نوآوری
موفقیت‌های چشمگیر ایران در عرصه علم و فناوری، رشد روزافزون و کسب رتبه‌های برتر جهانی در تولید علم، ثبت اختراع، و شکل‌گیری و استحکام نهاد‌های حامی علم و پژوهش و کارآفرینی، ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه سرمایه انسانی، فنی و دانشی تنها تعداد محدودی از این دستاورد‌ها است، جهش علمی و فناورانه کشور در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه دارویی، تجهیزات پزشکی، نانوفناوری، کشور را اکنون به جایگاهی رسانده است که توانمندی حاصل از آن با برنامه‌ریزی متناسب با شرایط امروز (دوران کرونا) می‌تواند یاری‌رسان جدی کشور در عبور موفقیت آمیز از بحران کرونا باشد.
تولید ماسک، کسب و کاری که با کرونا رونق گرفت
شیوع بیماری کرونا و تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک، باب دیگری را مقابل مشاغل گشود و بسیاری این تهدید را به فرصت برای کسب و کار و درآمد تبدیل کرده است.
چرخ‌های خیاطی که پیش از این در خانه‌ها، سالی یک بارهم استفاده نمی‌شد بعد از شیوع بیماری کرونا به کار افتادند تا هم چرخ زندگی را بچرخانند و هم نیاز کشور به واردات ماسک را تامین کنند.
به عنوان مثال اقای کیایی که یکی از تولید کننده لوازم خانگی در استان قزوین است می‌گوید: از همان روز‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا با تغییر خط تولید شرکت و تبدیل آن به تولید ماسک روزانه هزاران عدد ماسک و ملزومات مورد نیاز برای کادر درمان تولید و روانه بازار می‌کنیم تا هم در این امر خداپسندانه گام برداشته باشیم و هم به لحاظ مالی برای واحد تولیدی ما اتفاقات خوبی رخ داده است.
در همین راستا به گفته مسئولان استان قزوین حداقل پنجاه واحد تولیدی با تغییر خطوط در حال تولید مواد ضد عفونی و ملزومات پزشکی اند که از قِبَل آن‌ها هزاران شغل هم ایجاد شده است.
کرونا و لزوم خدمات الکترونیکی اجتماعی
کرونا علاوه بر دگرگونی در بخش اقتصادی حوزه‌های فرهنگی- اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. لایه‌های اجتماعی و فرهنگی در حوزه الکترونیک هم سهم بسزایی داشت بطوریکه در ایام کرونا موفقیت‌هایی به ویژه در حوزه آموزش دیجیتال از طریق آموزش و پرورش با راه اندازی مدرسه تلویزیونی و نرم افزار شاد رقم زده شد.
زمین نفس راحتی کشید
یکی دیگر از بخش‌های که پس از بیماری کرونا نفس راحتی کشید محیط زیست و زمین است. اگرچه از کرونا به عنوان بزرگ‌ترین بحران بشر پس از جنگ جهانی دوم یاد می‌شود، اما از سوی دیگر با فراگیر شدن کرونا و کاهش تعاملات اجتماعی و رفت و آمد‌های گروهی، اتفاقات خوبی نیز در حال رخ دادن است. کاهش قابل ملاحظه آلودگی هوا، پایین آمدن آمار تلفات ناشی از تصادفات رانندگی در ایران و جهان از جمله آثار مثبت کووید ۱۹ است.
به عنوان مثال بگفته سرهنگ فرهاد ذاکری منش فرمانده پلیس راه استان قزوین از ابتدای اسفند سال ۹۸ تا پایان آبانماه سال ۹۹ به علت بیماری کرونا و کاهش مسافرت ها، آمار فوتی و مجروحان در محور‌های مواصلاتی استان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، به ترتیب بیش از ۲۳ و ۱۷ درصد کاهش یافته است.
زمین را به بردگی گرفته بودیم
در همین زمینه اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعال محیط زیست می‌گوید: در سال‌های اخیر همایش‌های بین المللی زیادی با هدف کاهش گاز‌های گلخانه‌ای برگزار شد تا میزان این گاز‌ها که موجب گرم شدن کره زمین شده را به ۲۰ سال پیش برسانند، اما این تلاش‌ها توفیق چندانی نداشت، ولی شیوع کرونا موجب شد میزان گاز‌های گلخانه‌ای به میزان ۳۰ سال پیش برگردد.
او می‌افزاید: البته همین حالا هم کاهش فعالیت‌های اقتصادی موجب پاک شدن هوای کره زمین شده است تا جایی که برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم می‌توانید رشته کوه‌های هیمالایا را بدون چشم مسلح از فاصله ۲۴۵ کیلومتری ببینید. قبلاً آن‌قدر جو زمین آلوده بود که حتی از فاصله ۴۵ کیلومتری هم قادر به دیدنش نبودیم.
امسال به علت شیوع کرونا بعضی از آیین‌های سنتی مثل سیزده بدر و چهارشنبه سوری، به مانند سال‌های گذشته برگزار نشد، هر ساله در این مراسم به علت بی توجهی مردم، هوا و محیط تمام شهر‌های ما به‌شدت آلوده می‌شد، اما امسال این اتفاق نیفتاد.
از همه سوخت‌های فسیلی، کانی‌ها و... بی‌رحمانه استفاده می‌کنیم، اما حالا با شیوع کرونا فرصتی پیش آمده تا زمین کمی نفس بکشد. انگلیسی‌ها یک ضرب‌المثل دارند و مفهومش این است که در حاشیه تاریک‌ترین ابر‌ها یک لبه درخشان نقره‌ای وجود دارد؛ یعنی اینکه در هر مصیبتی میتوان نکاتی را پیدا کرد که موجب شادی هستند؛ بنابراین شیوع کرونا به‌رغم همه مصیبت‌هایی که برای انسان داشته نکات مثبت فراوانی هم برای زمین و محیط زیست به همراه داشته است.
ویروس به ما گوشزد کرد خیلی ضعیف هستیم ونباید بیش ازاین به ویژه دربرابر محیط زیست خودخواه باشیم.
حال طبیعت بهتر می‌شود
محمد درویش، فعال زیست محیطی دیگر هم تأثیرات کرونا را در حوزه محیط زیست مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: با همه‌گیری کرونا تقریباً بیشتر کشور‌ها مجبور به اجرای برنامه قرنطینه خانگی و فاصله گذاری اجتماعی شدند، در نتیجه خیلی از کسب و کارها، مراسم و اعیاد مذهبی و سنتی به حالت تعطیل و یا نیمه تعطیل درآمد و تردد‌ها به‌شدت کاهش یافت.
به همین علت میزان گاز‌های گلخانه‌ای و تصادفات رانندگی و به تبع آن مرگ و میر ناشی از آن به طرز چشمگیری کاهش یافته است. به عنوان نمونه سالانه یک میلیون و ۳۵۰ هزار نفر از مردم دنیا- یعنی ماهیانه بیش از ۱۱۰ هزار نفر- بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دادند و چهار برابر این رقم هم معلول می‌شدند که با شیوع کرونا میزان تلفات رانندگی و مصدومان تا ۷۰ درصد کاهش یافته است.
بگفته درویش به‌دنبال شیوع کرونا میزان تولید و انباشت زباله‌ها به‌ویژه زباله‌های پلاستیکی در جهان تا ۱۴ میلیون تن کاهش یافته است؛ همچنین از سطح تخریب زیستگاه‌ها به خاطر کاهش حضور مردم در طبیعت کاهش یافته که این موضوع موجب احساس امنیت در حیات وحش و افزایش زاد و ولد آن‌ها شده است.
ویروس کرونا، اتوبان‌های استان قزوین را خلوت کرد
در همین زمینه جانشین ستاد پیشگیری و مقابله با کرونای استان قزوین می‌گوید: ویروس کرونا موجب خلوت شدن محور‌های مواصلاتی و اتوبان‌های استان قزوین شده است.
منوچهر حبیبی در همین باره می‌گوید: استان قزوین در مسیر تردد استان‌های شمالی، غربی، و پایتخت کشور قرار دارد که از محور‌های اصلی و اتوبان‌های منتهی و عبوری استان از پرترددترین محور‌های کشور محسوب می‌شود.
حبیبی اضافه می‌کند: بر اساس پایش دوربین‌ها کنترل اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان میزان تردد در محور‌های قزوین به رشت حدود ۷۳ درصد، مسیر قزوین به زنجان ۶۴ درصد و قزوین به تهران ۶۰ درصد نسبت به روز‌های قبل از اجرای طرح هوشمند مدیریت محدودیت و ممنوعیت کرونایی کاهش یافته است.
کرونا ازدواج‌ها را ساده کرد
موضوع دیگری که از آثار مثبت کرونا ست میتوان گفت با شروع این بیماری، خیلی از زوج‌های جوان برای آغاز زندگی مشترک نمی‌توانند مراسم عروسی بگیرند. برخی از خانواده‌ها مراسم عروسی را با ساده‌ترین شکل و بدون تشریفات آنچنانی، این سنت الهی را اجرا میکنند. البته عده‌ای از خانواده‌ها هم از خیر مراسم عروسی می‌گذرند و تمام هزینه‌های عروسی را صرف خرید و توزیع ماسک و مواد ضد عفونی بین افراد نیازمند میکنند که امیری پسندیده در برابر تجمعلات قبل از بیماری کروناست.
کاهش هزینه مراسم عروسی
مسعود کاظمی که مهر ماه ازدواج کرده، درباره چگونگی برپایی مراسم عروسی خود می‌گوید: خانواده من و همسرم کلی برنامه‌ریزی کرده بودیم که عید نوروز امسال جشن عروسی مان را برگزار کنیم، اما با شیوع بیماری کرونا تمام برنامه‌های ما تغییر کرد و تصمیم گرفتیم مراسم را به تیرماه موکول کنیم، اما متأسفانه دوباره ویروس کرونا خیز برداشت و همه برنامه‌ریزی ها‌ی مارا به هم ریخت. بالاخره هر دو خانواده به اتفاق تصمیم گرفتیم که بدون دعوت از فامیل‌ها و دوستان مراسم عروسی را با ساده‌ترین شکل ممکن برگزار کنیم.
او می‌افزاید: شیوع کرونا باعث شد تا همه تشریفات و برنامه‌های اضافی که در مراسم عروسی است حذف شود و من هم زندگی مشترک با همسرم را آغاز کردم و این کار بار سنگینی را از دوش خانواده‌های ما برداشت.
پایانی بر جشن‌های ازدواج بیمارگونه
حسن اکبری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: جشن‌های مفصل سابق روشی بیمارگونه بود، و مراسم ازدواج در کشور ما حالت انباشته شده‌ای داشت و جزئی از فرهنگ اصیل ما نبوده و در عین حال چشم و هم‌چشمی‌هایی ایجاد شده بود که در آن خانواده‌ها سعی داشتند هرچه باشکوهتر، مراسم عروسی را برگزار کنند. در این میان گروهی به علت نداشتن توان مالی بالا، دچار سرخوردگی نیز می‌شدند.
معتقدم، جشن‌های آنچنانی ازدواج یک نوع بیماری اپیدمی است، اما خوشبختانه حالا این فرصت پیش آمده که در رفتار‌های اجتماعی و مناسبات خود تجدید نظر کنیم. با شروع بیماری کرونا، این روز‌ها در برگزاری مراسم ازدواج، چشم و هم‌چشمی‌ها کمرنگ‌تر شده است که امیدواریم در دوران پسا کرونا ادامه یابد.
او می‌افزاید: به جای صرف هزینه‌های مراسم عروسی و عزا در ایام کرونا، خوب است که خانواده‌ها هزینه‌ها را کنار گذاشته و صرف خرید ماسک و مواد ضدعفونی و کمک به خانواده‌های بی بضاعت و نیازمند کنند و وقت آن است که از (پُز دادن و خودنمایی) دست برداریم.
بیماری کرونا با آثار زیان‌باری که به بار آورد باب جدیدی در سبک زندگی مردم باز کرد. بطوریکه بررسی برنامه‌های مختلف از زوایای مختلف، علاوه بر تاثیر منفی، بیانگر تحولات مثبت و جدیدی نیز در این عرصه می‌باشد.
کرونا و فرصت خودنمایی مهارت‌های نوپا
شیوع کرونا و تحولات و شرایطی که بر زندگی انسان‌ها تحمیل کرده، فرصتی را دست داده تا شهروندان با مقوله مهارت‌های نوین و نوپا از جمله "تولید محتوا در فضای مجازی و سواد دیجیتال" بیشتر آشنا شده و به یادگیری آن‌ها احساس نیاز پیدا کنند.
گسترش روزافزون فناوری و تغییر سبک زندگی و نیاز به دریافت خدمات از بستر فضای مجازی، مهارت‌های جدیدی را بوجود آورده که تقریبا همه افراد جامعه به نوعی به آن‌ها نیازمندند.
زیرا این ویروس کوچک تحولات بزرگی را در جوامع بشری ایجاد کرده که از جمله آن‌ها باید به تغییر در نحوه تعاملات و دریافت خدمات اشاره کرد.
کرونا باعث شده تا بسیاری از خدمات به شکل غیرحضوری و از بستر اینترنت ارایه شود و آموزش‌ها از مدارس و دانشگاه‌ها گرفته تا خدمات بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و شرکت تولیدی و صنعتی و... به شکل مجازی پیگیری شود.
ازجمله قشر‌های که به علت شرایط ایجاد شده ناشی از شیوع کرونا بیشتر از دیگر گروه‌ها به مهارت تولید محتوا نیازمند هستند ارایه دهندگان آموزش و در واقع استادان، مربیان، مدرسان و معلمان هستند به طوری که یادگیری مهارت تولید محتوا‌های آموزشی برای این قشر بسیار ضروری شده است البته این ضرورت تنها به حوزه آموزش بازنمی گردد و فعالان بسیاری از کسب و کارها و صاحبان خدمات و خیلی از مشاغل دیگر را نیز دربرمی گیرد.
ارائه خدمات الکترونیک راهبرد کاهش شیوع کرونا
کرونا هنوز پیچیده‌تر و مسری‌تر از قبل جولان می‌دهد؛ زندگی مسالمت آمیز با آن گریزناپذیراست و در عین حال شهروندان برای گذران زندگی خود و تداوم کسب و کار و اقتصاد خانواده مجبور به مراودات اجتماعی هستند لاجرم مناسب‌ترین راه حل کاهش تجمعات استفاده از بستر الکترونیک و مدیریت زمان و خدمت رسانی است.
ادارات دولتی، بانک ها، بنگاه‌های اقتصادی، بیمارستانها، کلینیک‌های تخصصی، مراکز خرید و ۰۰۰ مکان‌هایی است که مردم بیشترین ارتباط را با آن‌ها دارند، که با ارائه خدمات الکترونیک میتوان تا حدود زیادی از تجمعات کاهش داد تا ارائه خدمات الکترونیک گامی که با شعار دولت الکترونیک از گذشته آغاز شده است و با شیوع کرونا شدت گرفته با شدت بیشتری دنبال شود.
یکی از خدماتی که سال‌ها از آن بحث می‌شود، دولت الکترونیک است که چشم اندازش استفاده بهینه و حداکثری از تمامی بستر‌ها و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است. حوزه دولت الکترونیک بعنوان یکی از حوزه‌های زیر مجموعه فناوری اطلاعات، امروزه این امکان را برای دولت بوجود آورده است تا با استفاده از فناوری‌های نوین اطلاع رسانی، اطلاعات و خدمات مورد نیاز جامعه را به سادگی، به سرعت و به شیوه‌ای کارآمد در حداقل زمان و با کمترین هزینه ارائه کند.
کرونا تحول بنیادی در روابط اقتصادی
با نگاهی به سبک زندگی در دوران کرونا شاهد تحولات بنیادی در روابط اقتصادی هستیم. از خرید‌های روزمره مورد نیاز که به شیوه الکترونیک صورت می‌گیرد و دوری از تبادل اسکناس تا خرید دیجیتال و ثبت سفارش کالا و مراودات بانکی که تحت تاثیر کرونا به سمت الکترونیکی شدن گرایش یافت.
بانک‌های الکترونیک و خدمات سنتی
توسعه و گسترش بانکداری الکترونیکی در سال‌های اخیر بخش مهمی از خدمات بانکی را آسان کرده که با شیوع کرونا این ضرورت را دوچندان کرده است.
روند اداری سخت و دشوار، اخذ تضمینات ضامن، فرم‌های متعدد، حضور فیزیکی، اخذ اثر انگشت با استامپ‌های آبی یا خودکار ثابت دیجیتال، دریافت پیامک و مواردی دیگر که الزاما" پای مشتری را به بانک‌هایی با ساختار کوچک و نامناسب باز می‌کند که همه این موارد منجر به ایجاد محیطی خطرناک برای گسترش کرونا می‌شود که بیماری کرونا باعث شده تا اقدامات در این زمینه برداشته شود که نیازمند اقدامات جدی‌تر است.
جهش بلند مشاغل از دیوار کرونا
هر چند کارآفرینان و صاحبان مشاغل و کسب و کار‌های خرد، روز‌های بسیار سختی را به علت آسیب‌های بیماری کرونا می‌گذرانند، اما عبور از این بحران با اتخاذ راهبرد‌های مناسب، نوآوری در ارائه خدمات و تغییر رفتار شغلی نه تنها امکان پذیراست، بلکه فرصتی برای جهش اقتصادی از دیوار بلند کرونا ست.
حدود ده ماه از فراگیری ویروس کرونا در جهان و کشور میگذرد و دگرگونی‌های عمیقی در شیوه تولید و عرضه و تقاضا به علت محدودیت‌های اجباری پدید آمده که ادامه کسب و کارها به شیوه قبل از کرونارا با چالش مواجه کرده است.
تغییر شیوه تولید و عرضه برای دوران پساکرونا
توسعه فناوری و نوآوری، الزامی کلیدی برای کشور‌ها در راستای توسعه و گذار به اقتصاد دانش بنیان است، اهمیت فناوری و نوآوری به حدی است که اکثر کشور‌های توسعه یافته آن را از اولویت اصلی سرمایه‌گذاری خود می‌دانند، امروز با ظهور ویروس همه‌گیر کرونا و تهدید آن برای سلامت و اقتصاد و حیات جهان، نوآوری به الزامی برای مدیریت شرایط فعلی و خلق فرصت‌های جدید بدل شده است.
جایگاه ایران در فعالیت‌های توسعه فناوری و نوآوری
موفقیت‌های چشمگیر ایران در عرصه علم و فناوری، رشد روزافزون و کسب رتبه‌های برتر جهانی در تولید علم، ثبت اختراع، و شکل‌گیری و استحکام نهاد‌های حامی علم و پژوهش و کارآفرینی، ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه سرمایه انسانی، فنی و دانشی تنها تعداد محدودی از این دستاورد‌ها است، جهش علمی و فناورانه کشور در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه دارویی، تجهیزات پزشکی، نانوفناوری، کشور را اکنون به جایگاهی رسانده است که توانمندی حاصل از آن با برنامه‌ریزی متناسب با شرایط امروز (دوران کرونا) می‌تواند یاری‌رسان جدی کشور در عبور موفقیت آمیز از بحران کرونا باشد.
تولید ماسک، کسب و کاری که با کرونا رونق گرفت
شیوع بیماری کرونا و تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک، باب دیگری را مقابل مشاغل گشود و بسیاری این تهدید را به فرصت برای کسب و کار و درآمد تبدیل کرده است.
چرخ‌های خیاطی که پیش از این در خانه‌ها، سالی یک بارهم استفاده نمی‌شد بعد از شیوع بیماری کرونا به کار افتادند تا هم چرخ زندگی را بچرخانند و هم نیاز کشور به واردات ماسک را تامین کنند.
به عنوان مثال اقای کیایی که یکی از تولید کننده لوازم خانگی در استان قزوین است می‌گوید: از همان روز‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا با تغییر خط تولید شرکت و تبدیل آن به تولید ماسک روزانه هزاران عدد ماسک و ملزومات مورد نیاز برای کادر درمان تولید و روانه بازار می‌کنیم تا هم در این امر خداپسندانه گام برداشته باشیم و هم به لحاظ مالی برای واحد تولیدی ما اتفاقات خوبی رخ داده است.
در همین راستا به گفته مسئولان استان قزوین حداقل پنجاه واحد تولیدی با تغییر خطوط در حال تولید مواد ضد عفونی و ملزومات پزشکی اند که از قِبَل آن‌ها هزاران شغل هم ایجاد شده است.
کرونا و لزوم خدمات الکترونیکی اجتماعی
کرونا علاوه بر دگرگونی در بخش اقتصادی حوزه‌های فرهنگی- اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. لایه‌های اجتماعی و فرهنگی در حوزه الکترونیک هم سهم بسزایی داشت بطوریکه در ایام کرونا موفقیت‌هایی به ویژه در حوزه آموزش دیجیتال از طریق آموزش و پرورش با راه اندازی مدرسه تلویزیونی و نرم افزار شاد رقم زده شد.
زمین نفس راحتی کشید
یکی دیگر از بخش‌های که پس از بیماری کرونا نفس راحتی کشید محیط زیست و زمین است. اگرچه از کرونا به عنوان بزرگ‌ترین بحران بشر پس از جنگ جهانی دوم یاد می‌شود، اما از سوی دیگر با فراگیر شدن کرونا و کاهش تعاملات اجتماعی و رفت و آمد‌های گروهی، اتفاقات خوبی نیز در حال رخ دادن است. کاهش قابل ملاحظه آلودگی هوا، پایین آمدن آمار تلفات ناشی از تصادفات رانندگی در ایران و جهان از جمله آثار مثبت کووید ۱۹ است.
به عنوان مثال بگفته سرهنگ فرهاد ذاکری منش فرمانده پلیس راه استان قزوین از ابتدای اسفند سال ۹۸ تا پایان آبانماه سال ۹۹ به علت بیماری کرونا و کاهش مسافرت ها، آمار فوتی و مجروحان در محور‌های مواصلاتی استان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، به ترتیب بیش از ۲۳ و ۱۷ درصد کاهش یافته است.
زمین را به بردگی گرفته بودیم
در همین زمینه اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعال محیط زیست می‌گوید: در سال‌های اخیر همایش‌های بین المللی زیادی با هدف کاهش گاز‌های گلخانه‌ای برگزار شد تا میزان این گاز‌ها که موجب گرم شدن کره زمین شده را به ۲۰ سال پیش برسانند، اما این تلاش‌ها توفیق چندانی نداشت، ولی شیوع کرونا موجب شد میزان گاز‌های گلخانه‌ای به میزان ۳۰ سال پیش برگردد.
او می‌افزاید: البته همین حالا هم کاهش فعالیت‌های اقتصادی موجب پاک شدن هوای کره زمین شده است تا جایی که برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم می‌توانید رشته کوه‌های هیمالایا را بدون چشم مسلح از فاصله ۲۴۵ کیلومتری ببینید. قبلاً آن‌قدر جو زمین آلوده بود که حتی از فاصله ۴۵ کیلومتری هم قادر به دیدنش نبودیم.
امسال به علت شیوع کرونا بعضی از آیین‌های سنتی مثل سیزده بدر و چهارشنبه سوری، به مانند سال‌های گذشته برگزار نشد، هر ساله در این مراسم به علت بی توجهی مردم، هوا و محیط تمام شهر‌های ما به‌شدت آلوده می‌شد، اما امسال این اتفاق نیفتاد.
از همه سوخت‌های فسیلی، کانی‌ها و... بی‌رحمانه استفاده می‌کنیم، اما حالا با شیوع کرونا فرصتی پیش آمده تا زمین کمی نفس بکشد. انگلیسی‌ها یک ضرب‌المثل دارند و مفهومش این است که در حاشیه تاریک‌ترین ابر‌ها یک لبه درخشان نقره‌ای وجود دارد؛ یعنی اینکه در هر مصیبتی میتوان نکاتی را پیدا کرد که موجب شادی هستند؛ بنابراین شیوع کرونا به‌رغم همه مصیبت‌هایی که برای انسان داشته نکات مثبت فراوانی هم برای زمین و محیط زیست به همراه داشته است.
ویروس به ما گوشزد کرد خیلی ضعیف هستیم ونباید بیش ازاین به ویژه دربرابر محیط زیست خودخواه باشیم.
حال طبیعت بهتر می‌شود
محمد درویش، فعال زیست محیطی دیگر هم تأثیرات کرونا را در حوزه محیط زیست مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: با همه‌گیری کرونا تقریباً بیشتر کشور‌ها مجبور به اجرای برنامه قرنطینه خانگی و فاصله گذاری اجتماعی شدند، در نتیجه خیلی از کسب و کارها، مراسم و اعیاد مذهبی و سنتی به حالت تعطیل و یا نیمه تعطیل درآمد و تردد‌ها به‌شدت کاهش یافت.
به همین علت میزان گاز‌های گلخانه‌ای و تصادفات رانندگی و به تبع آن مرگ و میر ناشی از آن به طرز چشمگیری کاهش یافته است. به عنوان نمونه سالانه یک میلیون و ۳۵۰ هزار نفر از مردم دنیا- یعنی ماهیانه بیش از ۱۱۰ هزار نفر- بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دادند و چهار برابر این رقم هم معلول می‌شدند که با شیوع کرونا میزان تلفات رانندگی و مصدومان تا ۷۰ درصد کاهش یافته است.
بگفته درویش به‌دنبال شیوع کرونا میزان تولید و انباشت زباله‌ها به‌ویژه زباله‌های پلاستیکی در جهان تا ۱۴ میلیون تن کاهش یافته است؛ همچنین از سطح تخریب زیستگاه‌ها به خاطر کاهش حضور مردم در طبیعت کاهش یافته که این موضوع موجب احساس امنیت در حیات وحش و افزایش زاد و ولد آن‌ها شده است.
ویروس کرونا، اتوبان‌های استان قزوین را خلوت کرد
در همین زمینه جانشین ستاد پیشگیری و مقابله با کرونای استان قزوین می‌گوید: ویروس کرونا موجب خلوت شدن محور‌های مواصلاتی و اتوبان‌های استان قزوین شده است.
منوچهر حبیبی در همین باره می‌گوید: استان قزوین در مسیر تردد استان‌های شمالی، غربی، و پایتخت کشور قرار دارد که از محور‌های اصلی و اتوبان‌های منتهی و عبوری استان از پرترددترین محور‌های کشور محسوب می‌شود.
حبیبی اضافه می‌کند: بر اساس پایش دوربین‌ها کنترل اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان میزان تردد در محور‌های قزوین به رشت حدود ۷۳ درصد، مسیر قزوین به زنجان ۶۴ درصد و قزوین به تهران ۶۰ درصد نسبت به روز‌های قبل از اجرای طرح هوشمند مدیریت محدودیت و ممنوعیت کرونایی کاهش یافته است.
کرونا ازدواج‌ها را ساده کرد
موضوع دیگری که از آثار مثبت کرونا ست میتوان گفت با شروع این بیماری، خیلی از زوج‌های جوان برای آغاز زندگی مشترک نمی‌توانند مراسم عروسی بگیرند. برخی از خانواده‌ها مراسم عروسی را با ساده‌ترین شکل و بدون تشریفات آنچنانی، این سنت الهی را اجرا میکنند. البته عده‌ای از خانواده‌ها هم از خیر مراسم عروسی می‌گذرند و تمام هزینه‌های عروسی را صرف خرید و توزیع ماسک و مواد ضد عفونی بین افراد نیازمند میکنند که امیری پسندیده در برابر تجمعلات قبل از بیماری کروناست.
کاهش هزینه مراسم عروسی
مسعود کاظمی که مهر ماه ازدواج کرده، درباره چگونگی برپایی مراسم عروسی خود می‌گوید: خانواده من و همسرم کلی برنامه‌ریزی کرده بودیم که عید نوروز امسال جشن عروسی مان را برگزار کنیم، اما با شیوع بیماری کرونا تمام برنامه‌های ما تغییر کرد و تصمیم گرفتیم مراسم را به تیرماه موکول کنیم، اما متأسفانه دوباره ویروس کرونا خیز برداشت و همه برنامه‌ریزی ها‌ی مارا به هم ریخت. بالاخره هر دو خانواده به اتفاق تصمیم گرفتیم که بدون دعوت از فامیل‌ها و دوستان مراسم عروسی را با ساده‌ترین شکل ممکن برگزار کنیم.
او می‌افزاید: شیوع کرونا باعث شد تا همه تشریفات و برنامه‌های اضافی که در مراسم عروسی است حذف شود و من هم زندگی مشترک با همسرم را آغاز کردم و این کار بار سنگینی را از دوش خانواده‌های ما برداشت.
پایانی بر جشن‌های ازدواج بیمارگونه
حسن اکبری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: جشن‌های مفصل سابق روشی بیمارگونه بود، و مراسم ازدواج در کشور ما حالت انباشته شده‌ای داشت و جزئی از فرهنگ اصیل ما نبوده و در عین حال چشم و هم‌چشمی‌هایی ایجاد شده بود که در آن خانواده‌ها سعی داشتند هرچه باشکوهتر، مراسم عروسی را برگزار کنند. در این میان گروهی به علت نداشتن توان مالی بالا، دچار سرخوردگی نیز می‌شدند.
معتقدم، جشن‌های آنچنانی ازدواج یک نوع بیماری اپیدمی است، اما خوشبختانه حالا این فرصت پیش آمده که در رفتار‌های اجتماعی و مناسبات خود تجدید نظر کنیم. با شروع بیماری کرونا، این روز‌ها در برگزاری مراسم ازدواج، چشم و هم‌چشمی‌ها کمرنگ‌تر شده است که امیدواریم در دوران پسا کرونا ادامه یابد.
او می‌افزاید: به جای صرف هزینه‌های مراسم عروسی و عزا در ایام کرونا، خوب است که خانواده‌ها هزینه‌ها را کنار گذاشته و صرف خرید ماسک و مواد ضدعفونی و کمک به خانواده‌های بی بضاعت و نیازمند کنند و وقت آن است که از (پُز دادن و خودنمایی) دست برداریم.
ثبت فداکاری کادر درمانی در جشنواره خدمت
تلاش کادردرمانی و پزشکی در مراکز درمانی، بیمارستانها و نقاهتگاه‌ها و فعالیت شبانه‌روزی خادمان شهدا و بسیجیان جهادگر سراسر کشور به خصوص در ضدعفونی کردن اماکن و معابر عمومی و تولید لوازم اولیه و ضروری همچون ماسک، مواد ضدعفونی برای مقابله با شیوع و ابتلای مردم به این بیماری خطرناک، فداکاری جدیدی را در تاریخ این مرز و بوم به ثبت رساند.
مشاهده رشادت‌ها و فداکاری‌های همه این عزیزان برای به زانو در آوردن و شکست دادن این ویروس، تداعی کننده دوران هشت سال دفاع مقدس است که شاهد این نوع از ایثار و ازخودگذشتگی‌ها بودیم.
در حالی نزدیک به حدود ده ما از شیوع ویروس کرونا در کشور میگذرد که کادر درمان و پزشکان مانند دوران دفاع مقدس با حضور پرشور در عرصه مقابله با این ویروس شجاعت و ایثار را معنا میکنند.
بله، کرونا صحنه‌هایی را خلق کرد که نام دیگری جز ایثار، جهاد و عشق به همنوع را نمی‌توان برای آن انتخاب کرد، در این روز‌ها ویروس کرونا چهره بی رحمش را هر روز بیشتر نمایان می‌کرد و هیچ تفاوتی میان مردم عادی و خواص نمی‌گذاشت و پزشکان، پرستاران و کادر درمان به عنوان جهادگران خط مقدم مقابله با کرونا نیز از شر این ویروس در امان نماندند.
هنوز مردم در بُهت شیوع کرونا بودند، که خبر شهادت چندین کادر درمانی و مبتلا شدن تعداد زیادی از آنان به بیماری کرونا که روایت شهادت و ایثارشان چیزی کمتر از روایت‌های ایثار رزمندگان در جنگ تحمیلی نیست.
در استان قزوین تاکنون عرصه مبارزه با کرونا سه نفر از کادردرمانی را شهید و حدود پنجاه نفر از کادر درمانی را نیز درگیر خود کرده است.
روی دیگر آثار بیماری کرونا کمک‌های جهادی است طلبه، بسیجی و دیگر قشر‌های مردمی و کادر بیمارستانی همه در کنار هم تیم واحد شده‌اند تا با همدلی و همراهی این ویروس را شکست دهند.
قشر‌های مختلف مردمی از همان روز‌های آغازین شیوع این بیماری در کشور جانانه در مقابله با این ویروس به میدان آمدند، تلاش سفید پوشان عرصه سلامت از قبیل پرستاران، پزشکان و پرسنل بیمارستانها در خط مقدم مقابله با ویروس کرونا بر کسی پوشیده نیست. در این میان غم از دست دادن عزیزان در مواجهه با این بیماری مصیبتی بزرگ بوده و از سوی دیگر بهبودی حاصل از شکست این بیماری امید را در دل‌ها زنده می‌کند.
با شیوع ویروس کرونا و کمبود برخی از اقلام بهداشتی اعم از ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و یا اقدامات برخی دستگاه‌های خدماتی مبنی بر ضدعفونی و گندزدایی معابر و اماکن عمومی گروه‌های جهادی که همیشه در بحران‌ها و حوادث پیشگام و پیش‌قدم برای کمک به مردم هستند این بار نیز وارد میدان شد ند و هر کاری که از دستشان برمی‌آید برای کنترل ویروس کرونا انجام می‌دهند.
در استان‌های مختلف جوانان جهادی که با حضور در مناطق محروم در ساخت‌وساز مسجد، خانه و ویزیت رایگان و آموزش دانش آموزان اقدام می‌کردند این روز‌ها بار دیگر لباس جهاد پوشیده و وارد میدان شده و در حوزه‌های آموزشی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و فضای مجازی فعالیت‌هایی در راستای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا و آموزش خود مراقبتی به شهروندان را برعهده‌گرفته‌اند. عده‌ای نیز در این میان داوطلبانه با حضور در بیمارستانها در کنار کادر درمان به ارائه خدمات به بیماران مبتلابه کرونا می‌پردازند.
ایرانی همیشه ثابت کرده که در صحنه است و هم‌وطن خود را تنها نمی‌گذارد. در شرایط بحرانی روز‌های اول شیوع بیماری کرونا که یافتن حتی یک ماسک در داروخانه‌ها به یافتن سوزن در انبار کاه تبدیل‌شده بود خیرین، جوانان گروه‌های مختلف به میدان آمدند و با تهیه پارچه و بر اساس ضوابط بهداشتی به تولید ماسک و توزیع رایگان در بین مردم اقدام میکنند.
یکی از این جهاد گران می‌گوید: وقتی رضای خداوند در میان باشد انسان نباید از انجام هیچ کاری دریغ کند. الآن شرایط سخت است و چه‌بسا افرادی منتظر همین ماسک‌ها هستند پس تا توان داریم با کمک هم باید برای حفظ سلامت مردم تلاش کنیم، ما هم خدا را شاکریم که در این دریای خدمت قطره‌ای هستیم که خداوند با لطف خود این توانایی را در ما به وجود آورد که بتوانیم پشت این چرخ‌ها به عشق مردم بنشینیم.
یکی دیگر از جهادگران این عرصه که به بسته‌بندی ماسک‌ها مشغول است هم می‌گوید: حسی که از انجام این کار دارم قابل وصف نیست و البته در قیاس با زحمات دیگر افراد بسیار ناچیز است. ما ملتی هستیم که با کمک هم سختی را پشت سر نهادیم و این شرایط هم یکی از آن روز‌های سخت است که هرکسی با هر توانایی وارد میدان شده و ما هم سعی می‌کنیم در این حوزه یکی از نیاز‌های اصلی مردم را تولید کنیم تا با خطر کمتری مواجه شوند.
حسینیه‌ها و مساجد مرکز ثقل و کانون همدلی برای شکست کرونا
در همین راستا، رستم پور، آشوری، بهبودی، ربیعی، غیاثی، شیرمحمدی و ده‌ها جوان دیگر قزوینی از جوانان فعال مسجد حضرا امیر این شهر هستند که بدون تعلقات و حس دنیایی متعهدانه در روز‌های کمبود‌هایی که در قبال هجمه سنگین و جو روانی منفی علیه شیوع ویروس کرونا شکل‌گرفته بود، پای‌کار آمدند تا مرهمی شوند برای برطرف کردن نیاز‌های حداقلی شهروندان.
شیر محمدی یکی ازجوانان این گروه جهادی می‌گوید: این اقدام خیرخواهانه و بشردوستانه باهدف ایجاد آرامش در جامعه، کمک به تهیه آسان‌تر اقلام بهداشتی موردنیاز برای پیشگیری از ابتلاء به ویروس کرونا صورت گرفته است و تا ریشه کنی این ویروس منحوس پای کاریم و به فعالیت ادامه خواهیم داد.
جا دارد در این گزارش مکتوب یادی کنیم از سردار دل‌ها شهید حاج قاسم سلیمانی که گفته بود میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد در خود فرصت‌ها نیست بنابراین به کرونا نه فقط به عنوان یک تهدید و آسیب و مشکل باید نگاه کنیم بلکه آن را یک فرصت بدانیم، زیرا کرونا علاوه بر زشتی و پلشتی‌های که دارد درس‌ها دارد که باید به آن توجه جدی شود.
مثلث طلایی مصاف با ویروس تاج‌دار
و در پایان ضروری است که تاکید کنیم پزشکان بر حفظ و ارتقای سیستم ایمنی بدن با هدف کمک به پیشگیری از کووید ۱۹ توصیه میکنند که عبارتند از ۱-ورزش ۲-حفظ آرامش و مقابله با افکار منفی و ۳-تغذیه سالم، بعلاوه رعایت نکات بهداشتی یعنی مثلث طلایی دیگر ۱- شستشوی مداوم دست‌ها ۲-رعایت فاصله فیزیکی و ۳-استفاده از ماسک برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونااقدام کنیم تا شراین ویرس منحوس نجات یابیم.
نگارنده: علی صفری الموتی
نظر شما