لزوم سهیم شدن بانک ها در سود و زیان عقود مشارکتی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای میثم زالی با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دو سیما با اشاره به قراردادهای مشارکت مدنی بانک ها و شرایط خطیر اقتصادی کشور افزود: در شرایط عادی قراردادی با تسهیلات گیرنده بسته می شود سپس شرایط اقتصادی کشور تغییر می کند اما سهم الشرکه ها به روز نمی شود زیرا بانک ها علاقه ای به روز کردن آن ندارند.
وی ادامه داد: قرارداد مشارکت مدنی باید به پایان برسد سپس سود آن از تسهیلات گیرنده مطالبه شود و بانک ها باید هم در سود و هم در زیان سهیم باشند.

رئیس کانون بانک ها و مؤسسات اعتباری خصوصی هم با حضور در این برنامه گفت: کانون و شورای هماهنگی بانک ها و بازرسی بانک مرکزی آماده رسیدگی به شکایات و تخلفات هستند قوه قضائیه هم به جرایم رسیدگی می کند.
آقای کوروش پرویزیان با اشاره به اینکه بانک ها از برخی قراردادهای سنواتی و به روز نشده, زیان می بینند, افزود: بانک ها سود مؤثری که از این قراردادها می گیرند بسیار پایین است.
آقای یاسر مرادی کارشناس حقوق بانکی هم با اشاره به اینکه عقود بانکی بر اساس قانون بانکداری بدون ربا به عقود مبادله ای و مشارکتی تقسیم می شوند, گفت: در عقود مبادله ای نرخ سود, ثابت است و سود و زیان تسهیلات گیرنده تأثیری در نوع تسهیلات ندارد اما در عقود مشارکتی باید بر اساس سود و زیانی که در پایان قرارداد به دست می آید نرخ سود بانک مشخص می شود.

وی ادامه داد: در این عقود در ابتدا نرخ سود ابرازی توسط بانک و مشتری اعلام می شود و نرخ سود واقعی باید در پایان دوره محاسبه شود اما متأسفانه بانک های کشورمان امکان اجرایی کردن عقود مشارکتی را ندارند.
آقای مرادی اضافه کرد: اگر بانک ها بر مصرف تسهیلات, نظارت داشته باشند و در عقود مشارکتی به تدریج با توجه به پیشرفت طرح، تسهیلات بدهند بسیاری از اتفاقات کنونی از جمله نیمه تمام ماندن طرح ها رخ نمی دهد.

ربح مرکب در نظام بانکی نداریم

رئیس کانون بانک ها و موسسات اعتباری خصوصی با بیان اینکه چیزی به اسم ربح (سود) مرکب در نظام بانکی نداریم، گفت: شورای فقهی بانک مرکزی در سال 1395 بر اساس قانون برنامه ششم توسعه تشکیل شد و 5 فقیه برای جلوگیری از ربا در بانک مرکزی حضور دارند.

 آقای کوروش پرویزیان در ادامه برنامه گفت و گوی ویژه خبری افزود: تعداد قراردادهای شبکه بانکی بسیار بالاست و نمونه های بسیاری وجود دارد که قراردادها بر اساس قانون مصوب مجلس، هیچ وثیقه ای ندارد.
او با اشاره به اینکه بانک ها هم معتقدند که واحدهای تولیدی نباید تعطیل شوند، گفت: بر اساس آمار وزارت صنایع در سال 1397، هشتاد و پنج هزار واحد تولیدی و بر اساس آمار دیگری, 110 هزار واحد, تسهیلات بانکی دریافت کردند.
وی ادامه داد: بر اساس آمار کانون بانک های خصوصی، 19 واحد به علت باز نپرداختن تسهیلات، به تملک بانک ها درآمده اند که آماده ایم آن ها را به صاحبان صلاحیت برگردانیم.
آقای پرویزیان اضافه کرد:​ در عرصه سرمایه در گردش اگر واحد تولیدی, پولی را از بانک بگیرد و بر آن قرارداد، امهال انجام شود، اصل و فرع تسهیلات, جمع و به قرارداد جدید تبدیل می شود.
رئیس کانون بانک ها و موسسات اعتباری خصوصی گفت: قانون تسهیل تسویه بدهی بدهکاران شبکه بانکی کشور از سوی بانک مرکزی ابلاغ شده است که باید بر اجرای آن نظارت کرد.
وی افزود:​ شبکه بانکی باید با تولید و کارآفرین همراهی کند و کسب و کار بانکی بر این اساس تعریف می شود.
آقای پرویزیان اضافه کرد:​ مقررات مصوبه مجلس شورای اسلامی برای امهال تسهیلات به گونه ای بوده که خواست شبکه بانکی نبوده است.
معاون قضایی دادستان کل کشور نیز در ارتباط تصویری با این برنامه درباره قراردادهای بانک ها گفت: قراردادهای بانک ها برای اجرای طرح است اما بانک محل اجرای طرح را به عنوان وثیقه قرار می دهد.
آقای سعید عمرانی با اشاره به بخش نامه هایی مبنی بر اینکه محل اجرای طرح نباید به عنوان وثیقه گرفته شود, افزود: علت وجود این بخشنامه ها این است که آن طرح و یا کارخانه, تعطیل نشود و کارگران بیکار نشوند.
وی افزود: بیش از 700 پرونده ثبت شده مفتوح داریم که اکثراً مشکلات بانکی دارند و بیش از دو هزار تعطیلی و تملک بانکی واحدهای تولیدی را هم داریم.

آقای عمرانی اضافه کرد: عمل به مقررات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار از توصیه های قوه قضاییه به بانک هاست.
وی افزود: سودهای مرکب و جرایمی که بانک ها از تولید کننده می گیرند کمر تولید کننده را می شکند.
دبیر کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید هم از بانک ها خواست به قوانین و مقررات, پایبند باشند.
آقای میثم زالی افزود: بر اساس بخش نامه رئیس قوه قضاییه و رای وحدت رویه، ملاک محاسبه سود، قوانین و مقررات بانک مرکزی است.
آقای یاسر مرادی کارشناس حقوق بانکی هم گفت: شورای فقهی بانک مرکزی در دو تا سه سال اخیر وقت بسیار زیادی گذاشت که به تدوین دستورالعمل امهال مطالبات منجر شد.
وی افزود: این دستورالعمل توسط شورای پول و اعتبار در تابستان 1397 تصویب و ابلاغ شد و بانک ها ملزم شدند از ابتدای سال 1399 بر اساس این دستورالعمل، امهال مطالبات را انجام دهند.
آقای مرادی با بیان اینکه به جز یک تا دو بانک خاص، بقیه شبکه بانکی، این دستورالعمل را اجرا نکردند, اضافه کرد:​ اگر این دستورالعمل اجرا شود سود مرکب برای همیشه از شبکه بانکی حذف می شود.

ارسال 700 پرونده تخلف از سوی شبکه بانکی به ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی

رئیس کانون بانک ها و مؤسسات اعتباری خصوصی گفت: شبکه بانکی حدود 700 پرونده تخلف را به ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی ارسال کرد و در حال رسیدگی است.
آقای کوروش پرویزیان گفت: اگر مقررات دارای ایراد است شورای پول و اعتبار این مقررات را برای بانک ها در نظر گرفته است و شبکه بانکی کشور تحت نظارت بانک مرکزی عمل می کند.
وی با انتقاد از اینکه گفته می شود بانک ها قصد دریافت وثیقه مشتری را دارند افزود: این حرف خوبی نیست چرا که بر اساس آمار 110 هزار واحد تولیدی در کشور فعال است و 2 هزار واحد دچار مشکل هستند.
آقای پرویزیان ادامه داد: بر اساس آماری که معاون وزیر صمت در شهریور 99 ارائه داد در شهرک های صنعتی تعداد 10 هزار واحد یا فعال نیستند و یا با ظرفیت پایین کار می کنند.
رئیس کانون بانک ها و مؤسسات اعتباری خصوصی با اشاره به اینکه بانک ها باید طبق قانون عمل کنند گفت: اگر در یک قانون امهال اجباری شد بانک باید تکلیف خود را انجام دهد و در این مقطع عدد سود و وجه التزام جمع می شود.
وی افزود: ما باید به سمت خوش حسابی پیش رویم و تعداد مشتریان شبکه بانکی گویای این مطلب است و باید به نظم بیشتر عادت کنیم.
آقای پرویزیان گفت: تعدادی از تولید کنندگان گرفتار مسائل اقتصادی هستند که بانک ها باید کمک کنند ولی بعضی افراد منابع بانک ها را به غارت بردند.
وی ادامه داد: زمانی که شکایتی به بانک مرکزی ارسال می شود بانک مرکزی در صورت تشخیص تیم کارشناسی اعزام می کند و در حال حاضر در هیأت انتظامی بانک مرکزی، دادستان قرار دارد ولی مشکلی که وجود دارد تعدد مراجع نظارتی برای کار بانک مرکزی به بانک ها است.
رئیس کانون بانک ها و مؤسسات اعتباری خصوصی گفت: ما خواهان رسیدگی به همه موارد تخلف اعم از بانک و یا افرادی که به نام تولید وارد می شوند هستیم و شبکه بانکی حدود 700 پرونده تخلف را به ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی ارسال کرده و در حال رسیدگی است.
وی افزود: هم در بانک و هم در واحدهای تولیدی تخلف صورت گرفته است ولی بایستی این منابع به چرخه تولید و اقتصاد بازگردد.
آقای حسین سلاح ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: مهمترین نقد به سیستم بانکی، اجرا نکردن مقررات و قوانین است.
وی افزود: تمام مواردی که در پرونده های دادگستری و ستاد تسهیل رفع موانع تولید مطرح می شود حاکی از این است که نظام بانکی یا قرارداد را با مشتری شفاف نمی کند و نسخه ای از قرارداد را در اختیارش قرار نمی دهد و یا در ساز و کار محاسبه سود و وجه التزام هم به هر شکلی که بخواهند عمل می کنند.

وی ادامه داد: اگر به قوانین رجوع کنیم قانونگذار مجموعه ای از تکالیف را مشخص کرده و مدیران بانکی را مکلف به اطاعت از این قوانین کرده است و در مواد 44 به بعد مقررات پولی و بانکی هم، مجازات متخلفان را مشخص کرده است.
آقای سلاح ورزی گفت: یکی از وظایف مهم بانک مرکزی نظارت است که طی آن اگر مشتری شکایت از قبیل عدم دسترسی به قرارداد، غلط بودن نحوه محاسبه سود و غیره را داشته باشد بانک مرکزی طبق قانون مکلف است تا به شکایت با اعزام کارشناس به آن شعبه رسیدگی کند که در حال حاضر انجام نمی شود.
وی افزود: زمانی که متولی امر طبق قانون مشخص شده و سیستم بانکی هم تحت نظر بانک مرکزی است اگر بانک مرکزی به وظیفه نظارتی خود عمل نکند بانک ها به هر شیوه ای بخواهند قرارداد می بندند و به هر شکلی سود را محاسبه و به هر روشی هم اجراییه صادر می کنند و نتیجه آن پرونده های انباشته در دادگستری و در ستاد تسهیل رفع موانع تولید می شود.
آقای میثم زالی دبیر کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید گفت: کمتر از 20 درصد از بدهی معوق به نظام بانکی برای واحدهای تولیدی غیر دولتی است.
وی درباره سرنوشت واحدهای تولیدی که تحت تملک بانک ها قرار گرفته اند افزود: در 3 تا 6 ماه این واحدها از بین می روند و اموال آنها هم یا به سرقت و یا از بین می روند.
آقای زالی ادامه داد: تولید کننده ها سرمایه کشور هستند.
آقای یاسر مرادی کارشناس حقوقی بانکی گفت: امهال باید در چارچوب قانون انجام شود یعنی وجه التزام باید از امهال خارج شود.
وی افزود: وجه التزام یعنی سود پس از سررسید و 6 درصد است که این اتفاق در شبکه بانکی نمی افتد.
آقای مرادی ادامه داد: شبکه بانکی 20 درصد از بدهی را دریافت می کند و مابقی را جاری کرده و ذخیره دریافت نمی کند که موجب افزایش مطالبات و متورم شدن بدهی می شود و اگر به سمت امهال واقعی پیش برویم مشکلات رفع خواهد شد.
وی درباره تکلیف افرادی که به اسم تولید تسهیلات دریافت کرده اند گفت: متأسفانه این موارد هر روز بیشتر می شود البته بعضی اوقات به ضعف اعتبارسنجی بانک ها مربوط می شود و بعضی وقت ها فشار ها به قدری زیاد می شود که شبکه بانکی ناچار به تمکین می شود .
کارشناس حقوقی بانکی گفت: ستاد تسهیل رفع موانع تولید از ظرفیت خود برای همکاری با شبکه بانکی استفاده کند چرا که هر دو مجموعه دولت هستند و باید چرخه اقتصاد کشور بچرخد.
آقای آرش کبیری مدیر حقوقی پویش مردمی حذف ربا گفت: شبکه بانکی کشور برای اینکه سود بیشتری بگیرد مشتری خوش حساب را دوست ندارد.
وی ادامه داد: در دریافت وام، اهلیت سنجی نمی شود و وثایق خارج از طرح دریافت می شود بنابراین مشتری موفق به انجام کار تجاری نخواهد شد و در انتها بانک بابت دورانی که سهم الشرکة در اختیار مشتری قرار داده، بهره با نام سود مشارکت محاسبه می کند و این مبلغ در یک قرارداد دیگر تقسیط می شود که در فرمول تقسیط هم بهره ای وجود دارد که بهره مرکب است وهمچنین تخلفات آشکار دیگری هم در شبکه شبکه بانکی اتفاق می افتد.
وی افزود: یک سرمایه گذار حرفه ای چطور در طرح های تجاری خود سرمایه گذاری ناقص انجام دهد چرا که بانک، سرمایه کافی را در اختیار قرار نمی دهد و نگاه بانک به وثایق خارج از طرح مشتری باشد و توجه بانک به طرح نباشد و موضوع مشارکت هم در قرارداد آن قید نشده باشد.