سی تی اسکن بدون ارزیابی؛ خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد

دکتر مهران عرب احمدی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما گفت: حدود دو سال از شروع همه گیری کرونا در کشور می‌گذرد و از ابتدا تا کنون، همواره این بیماری با دو روش اصلی آزمایش PCR و سی تی اسکن تشخیص داده شده است؛ سی تی اسکن در روند درمان بیماران مبتلا به درگیری ریوی نیز برای پیگیری وضعیت آن‌ها نیاز به تکرار پیدا می‌کند.

وی افزود: سی تی اسکن برغم داشتن فوایدی مثل در دسترس بودن در شبانه روز، هزینه کمتر نسبت به آزمایش PCR و آماده شدن نتیجه در زمان کوتاه تر، دارای عوارض و مخاطراتی است.

پزشک متخصص رادیولوژی ادامه داد: تصویربرداری سی تی اسکن ریه برغم پیشرفت‌های موجود همچنان جز روش‌های با دُز بالای اشعه ایکس است و به عنوان مثال هر بیمار در یک سی تی اسکن ریه حدود صد برابر بیش‌تر از عکس ساده قفسه سینه با اشعه ایکس مواجه می‌شود.

عرب احمدی گفت: در بیماری کرونا گرافی ساده تقریبا جایگاهی در تشخیص ندارد و به ناچار باید از سی تی اسکن استفاده شود؛ اما در صورت استفاده به جا و در مواقع ضروری از عوارض آن کاسته می‌شود و بیمار و پزشک معالج از فواید آن بهره‌مند خواهند شد.

وی افزود: از مهم‌ترین عوارض تماس متعدد با دُز بالای اشعه ایکس افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف است.

پزشک متخصص رادیولوژی ادامه داد: در مطالعات بین المللی بیان شده است که کودکان و نوجوانانی که در سنین پایین به دفعات مکرر تحت بررسی با سی تی اسکن قرار می‌گیرند تا ۲۷ درصد احتمال ابتلا به سرطان‌های خونی و لوکمی‌ها در آن‌ها افزایش می‌یابد، همچنین تماس مکرر با اشعه ایکس با دُز بالا به عنوان عامل ۲ درصد از سرطان‌ها شناخته شده است.

عرب احمدی گفت: از این رو خوشبختانه در کشور ما از همان روز‌های ابتدایی همه گیری کرونا با تلاش‌های انجمن رادیولوژی ایران، سی تی اسکن‌های ریه با روش‌های مبتنی بر حداقل میزان اشعه ایکس یا به اصطلاح «Low dose» انجام شده است تا در کنار استفاده از فواید و کمک‌های ارزشمند این روش تصویربرداری از مخاطرات احتمالی آن نیز کاسته و ایران به عنوان پیشتاز استفاده از این روش در مجامع و مجلات بین المللی مطرح شود.

وی افزود: با این وجود، همچنان درخواست‌های نا به جای انجام سی تی اسکن در برخی مراکز تصویربرداری مشاهده می‌شود؛ در بعضی مواقع در روز‌های ابتدایی ابتلا به بیماری که هنوز زمان مناسب برای بررسی میزان و شدت درگیری ریوی نیست یا در موج اخیر کرونا که ابتلا به نوع اُمیکرون شایع شده است، سی تی اسکن ریه درخواست می‌شود.

پزشک متخصص رادیولوژی ادامه داد: کرونای اُمیکرون در افراد جوان سالم و فاقد بیماری زمینه‌ای با احتمال بسیار کمتر نسبت به دیگر سویه‌ها درگیری ریه ایجاد می‌کند و بهتر است هموطنان در صورت ابتلای به این عفونت فقط در صورت صلاحدید پزشک معالج سی تی اسکن ریه انجام دهند و در پی اضطراب ناشی از ابتلای به کرونا یا مقایسه این نوع عفونت با سویه‌های قبلی اصرار به درخواست سی تی اسکن یا مراجعه به مراکز تصویربرداری نداشته باشند.

عرب احمدی گفت: بهتر است انجام سی تی اسکن ریه فقط بر اساس موارد یاد شده در دستورالعمل‌های کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و مقالات معتبر بین المللی و با توجه به سن، بیماری زمینه‌ای و شرایط بالینی بیماران انجام شود، تا پس از پایان همه گیری کرونا درباره مخاطرات ناشی از تماس مکرر با دُز بالای اشعه ایکس در بین مردم، جامعه متخصصان رادیولوژی و پزشکان نگرانی وجود نداشته باشد و در دراز مدت با عوارض ناشی از آن و افزایش بروز سرطان در کشور مواجه نباشیم.