پخش زنده
امروز: -
رئیس هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در برنامه صف اول:
آماده سازی زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فنی انتخابات شوراها
رئیس هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا گفت: پس از تکمیل امکانات، دو مرحله آزمایش برای راستی‌آزمایی سامانه انجام خواهد شد و تنها در صورت تأیید کارآیی، انتخابات به‌صورت تمام الکترونیک برگزار خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ آقای محمدصالح جوکار- رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس و رئیس هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا با حضور در برنامه «صف اول» شبکه خبر، با تشریح اقدامات و برنامه های کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس به پرسش‌ها در این باره پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: کمیسیون متکلف امور داخلی کشور، مشخصا حوزه‌های غیر امنیتی وزارت کشور، شوراها و شهرداری هاست و نقش بسیار مهمی دارد و جزو کمیسیون‌های بسیار بسیار دارای وزین مجلس است وتاثیرگذار.
امشب قرار است موضوعات بسیار مهمی از آقای جوکار بپرسیم، یکی از موضوعات مهمی که به شما و کمیسیون شما مربوط است، مسئله انتخابات شهر و روستاست که سال آینده قرارست برگزار شود، مجلس نظارت بر این انتخابات برعهده دارد و تنها انتخاباتی است که شورای نگهبان نظارت به مجلس واگذار کرده است و در مورد انتخابات شوراها در چه مرحله‌ای قرار دارید و مراحل پیش انتخابات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
جوکار: شوراها یکی از ارکان مشارکت مردم در سرنوشت خودشان است، اراده مردم در تحقق شوراها نقش بسیار مهمی دارد و نهایتا مسیر چهارساله تعیین میشود برای مدیریت شهر و روستا، از آن جایی که مردم در امورات خودشان مشارکت کنند و نقش داشته باشند، حائز اهمیت است و لذا اگر این انتخابات شاید پرجمعیت‌ترین داوطلب نسبت به انتخابات دیگر دارد، در انتخابات گذشته نزدیک به سیصد هزار نفر ما داوطلب داشتیم.
سوال: در کل کشور؟
جوکار: حدودا صد و هشتاد هزار نفر کرسی‌های شوراهای اسلامی روستا‌ها بودند و یازده هزار و هفتصد نفر هم کرسی‌های شوراهای شهر بودند. این حجم داوطلبی که شرکت می‌کنند در انتخابات هم بحث زمینه سازی برای مشارکت بالای مردم و انتخاب درست و صحیح آن بسیار حائز اهمیت است، هم بخش نظارتی که برعهده مجلس گذاشته شده است.
سوال: خودتان که رئیس هیئت عالی نظارت هستید؟
جوکار: بله، عنوان ناظر بر شکل و اجرای انتخابات و همچنین تایید صلاحیت انتخابات نقش داریم، این در ساختار اجرایی به گونه‌ای تعبیه شده است که واقعیت نظارت استانداری مشتکل از سه نفر از نمایندگان مجلس است و در سمت شهرستان ۵ نفرست، آن کسانی که تجربه کاری در برگزاری انتخابات دارند و در سطح بخش‌ها سه نفر به عنوان عضو هیئت نظارت تعیین می‌شوند و فرآیند انتخابات از ابتدا تا انتها نظارت میشود، بیشتر بخش سلامت انتخابات، صیانت از رای مردم، که بسیار حائز اهمیت است و مهم است و این که مردم واقعا اعتماد کنند و رایی که داده میشود، هم به افرادی که رای می‌دهند این افراد واجد باشند، دغدغه ما بیشتر روی این مبناست که شوراهای ما در طول چهارسال هم زیست سالم داشته باشند هم عملکرد مطلوبی داشته باشند، از این جهت کار هیئت‌های نظارت بسیار حائز اهمیت است، واقعا افرادی آن انتخاب خود مردم است که افرادی که واجد شرایط هستند، تخصص‌های لازم برای بخش‌های مختلف شورا و مدیریت شهر و روستا داشته باشند، آن افراد سر کار بیایند، حالا ما در گذشته آسیب شناسی هم کردیم این موضوع را در بعضی از شوراها متاسفانه ناقانونی‌ها و ضعف‌هایی وجود داشته، بعضی از افراد تخلفاتی داشتند که منجر به دستگیری آنها شده است، یا ممکن است در بعضی از شهر‌ها منجر به انحلال شوراها شده باشد، پس زیبنده آن شهر نیست اصلا، ولی امیدواریم که ان شاءالله این انتخابات در یک فضای بسیار پرشکوه و پرمشارکت و با رقابت بالا و باصلابت کافی برگزار شود، برای هر کدام از این‌ها در قانون انتخابات راهکار‌هایی اندیشیده شده است، قانون انتخابات که متعلق به سال ۷۵ است، به این نتیجه رسیدیم با توجه به سیاست‌های کلی انتخابات در سال ۹۵ ابلاغ شد، براساس آن یک سری اصلاحات جدی داشته باشیم، روی بحث جرایم انتخاباتی، بحث نحوه تبلیغات اشخاص مخصوصا در فضای مجازی به گونه‌ای باشد که یک عدالت نسبی برقرار باشد، اگر قرارست از امکانات عمومی استفاده کنند و همه بتوانند از این امکانات استفاده کنند.
سوال: قابلیت پایش آن چطور امکان دارد؟
جوکار: این بخش به عهده صدا و سیما گذاشته شده است، ما انتخابات مجلس برگزار کردیم، تجربه خوبی بود، صدا و سیما ورود پیدا کرد و در این بخش هم تقریبا صدا و سیما محورست، هم در بخش فضای مجازی و هم بخش حقیقی که ورود پیدا کند و با تجربیاتی از انتخابات گذشته داشته استفاده شود و تبلیغات درست، صحیح و به موقع انجام شود.
سوال: یکی از موضوعاتی که خیلی مهم است و این روز‌ها در مورد آن صحبت می‌کنند، انتخابات تناسبی است، اولا برای مردم بفرمایید این انتخابات تناسبی چه فرقی دارد و یعنی چی و چقدر می‌توانیم براساس انتخابات تناسبی به این امیدوار باشیم که این بار چهره‌های نخبه و چهره‌های جوان وارد شوراها شوند، این ظرفیتی است که بعدا مدیران عالی کشور را می‌تواند از آن بسازد، بهره‌مند کند، آن‌هایی که در شوراها خیلی خوب مثلا تجربه پیدا می‌کنند، می‌توانند مجلس را به عنوان جایگاه بعدی انتخاب بکنند، نخبگان از چهره‌های جوان چقدر شرایط آن فراهم است که بروند به داخل شوراها؟
جوکار: براساس بند ۹ سیاست‌های کلی انتخابات، آن چه که در این قانون مشخص شده است فعال شدن احزاب و گروه‌ها و پاسخگویی مسئولانه است، الان در دنیا چند نوع ما نظام انتخاباتی داریم که اکثرا یا نظام انتخاباتی اکثریتی است یا نظام انتخاباتی تناسبی است یا تلفیقی از این دوتا است، غیر از بعضی از کشور‌هایی که انتخابات الکترا دارند، مزیتی که داشت ما الان برای انتخابات اکثریتی که بالاترین رای بیاورد او وارد شورا میشود و کرسی از آن خودش میشود، غالبا در شهر‌های بزرگ، چون لیست برای انتخابات یک فهرستی به داوطلبان داده میشود و مردم به این فهرست‌ها رای می‌دهند، خوب ما اگر مثلا دو تا فهرست را در انتخابات داشته باشیم، یک فهرستی شصت درصد آرای انتخابات را به خودش اختصاص دهد، یک فهرست چهل درصد آرای انتخابات را کسب کند، قاعدتا آن فهرستی که شصت درصد آرا کسب کرده، کرسی‌های شوراها را به دست آورده است، آن کرسی که چهل درصد آرا را کسب کرده است می‌گویند که ما نماینده‌ای در شورا نداریم و کرسی در شورا برای ما نیست، قاعدتا اقلیت‌ها منصرف می‌شوند که شرکت کنیم در انتخابات یا نکنیم سهمی نداریم، ولی در انتخابات تناسبی می‌گوید به ازای تعداد رایی که هر فهرست بیاورد و نسبت او به کل آرای ماخوذه یک درصدی مشخص میشود، مثلا یک لیستی چهل درصد رای بیاورد چهل درصد کرسی‌ها را باید بگیرد، یک لیستی سی درصد بیاورد به اندازه سی درصد.
سوال: پس آدم‌هایی که در آن لیست هستند مهم‌اند یا نه به کلیت لیست رای داده میشود و سر لیست یا آن گروهی که آن لیست را حمایت کردند آدم‌ها را برای آن کرسی‌ها مشخص می‌کنند؟
جوکار: ممکن است یک فردی بیاید یک فهرستی را انتخاب کند، مثلا فهرست الف را انتخاب کند، این دیگر انتخاب اول و آخرش است و نمی‌تواند انتخاب دیگری داشته باشد، یک فردی می‌آید از بین فهرست‌ها افرادی را انتخاب می‌کند و تعداد آرایی که برای کاندید‌های مدنظرش در نظر گرفته است در همان فهرست اصلی قرار می‌گیرد، از ده تا از این فهرست انتخاب کرده است و پنج تا از آن فهرست انتخاب کرده به همان تعداد رایی که دارد به رای فهرست اصلی اضافه میشود و بعضی‌ها بگویند در انتخابات و بگویند ما فهرست نداریم و آزاد می‌خواهیم شرکت کنیم، اشکالی ندارد می‌توانند شرکت کنند آزادانه و نسبت آنها به کل آرایی که به صورت خارج از فهرست آمدند و به صورت انفرادی آمدند، تقسیم میشود بر کل آرای ماخوذه و نسبت آنها باز در کرسی‌هایی که باید در شورا داشته باشند مشخص میشود، در این جا نگاه این است که ما همه را ببینیم و همه مردم حس کنند به تعداد آرایی که به یک فهرست دادند کرسی‌های در شورا داشته باشند، فکر می‌کنم به عدالت هم نزدیک‌تر باشد.
سوال: چقدر می‌توانیم امیدوار به چهره‌ها و نخبگان جوان داشته باشیم برای ورود؟
جوکار: بستگی به تشکل‌های سیاسی است، چون آنها باید میدان داری کنند.
سوال: خیلی قوی نیستیم؟
جوکار: بله ما تقریبا دویست و خورده‌ای الان تشکل سیاسی داریم که ثبت شده است. این‌ها در شب انتخابات می‌آیند در انتخابات شرکت می‌کنند، حالا به یک نامزدی رأی می‌دهند و مثلا اعلام می‌کنند و روز بعد انتخابات هیچ نقشی ندارند.
این نقش مسئولانه نیست، ما نقش مسئولانه می‌خواهیم یعنی به تعداد کرسی‌هایی که متعلق به یک فهرست میشود بعد ازانتخابات هم بیاید پاسخگو باشند.
سوال: تقریبا بعد از انتخابات آن ائتلافات از هم می‌پاشد و هیچ چیزی از پاسخگویی باقی نمی‌ماند؟
جوکار: این نقطه ضعف احزاب ماست.
سوال: علتش چیست؟
جوکار: بیشتر نگاه مان به حزب بیشتر جنبه تبلیغی و شکلی است، محتوا را کار نداریم، در صورتی که اگر حزب واقعی داشته باشیم، حزب واقعی باید آموزش داشته باشد برای هوادارنش، برای اعضایی که دارد، انتخاباتش درست و به موقع برگزار کند و آنها باید نقش جوانان را ببینند. نقش جوان درقالب یک فهرستی که داده میشود بسیار حائز اهمیت است.
سوال: این ظرفیت سازی را که چه کسی باید در کشور انجام دهد؟
جوکار: نگاه ما در انتخابات عام است، آن افرادی که شرایط لازم داشته باشند می‌توانند بیایند در انتخابات شرکت کنند.هیچ گونه غربالگری نداریم، مگر در شرایطی که در قانون آمده است و براساس همان قانون عمل می‌کنند، حتی در اصلاح قانون نکته‌ای ذکر شده است، مراجعی که از آنها استعلام میشود باید به صورت مستند پاسخ دهند و به صورت ضمنی یا شفاهی نمی‌شود برخورد کرد به خاطر این که ما دقیقا حقوق داوطلبان را رعایت کرده باشیم. دراین بخش که جوانان یا افراد خلاق و افراد مبتکر بیایند و واجد شرایط باشند و تخصص‌های لازم برای مدیریت شهر یا روستا داشته باشند، این گونه نباشد افرادی بیایند در شورا ولی تخصص‌های لازم نداشته باشند.این شورا باید در عملکرد خودش دچار مشکل نشود.
سوال: برای نخستین بار است انتخابات شوراها به صورت تمام الکترونیک برگزار شود، هم این سهولت انتخابات و هم امنیت و هم سرعت اخذ را بالا می‌برد. ولی میزان نظارت بر آن موضوع صیانت از آرا به چه صورت خواهد بود و کمیسیون چقدر بر آن نظارت دارد، آیا این الگوی رای گیری می‌توانیم امیدوار باشیم در انتخابات مجلس هم همین طور اجرایی شود؟
جوکار: در انتخابات گذشته انتخابات الکترونیک برگزار کردیم.
سوال: یک بخش کوچک؟
جوکار: یک هشتم حوزه‌های انتخابیه برگزار شد ولی به صورت جامع و کامل نبود. این نوبت به گونه‌ای کار طراحی شده است، در خود قانون هم آمده است، این بند ۱۲ سیاست‌های کلی انتخابات است که قانونمند شده است و ما از ابتدا ثبت نام هم به صورت الکترونیکی خواهد بود. تجربه ثبت نام الکترونیکی در انتخابات گذشته مجلس داشتیم. خیلی خوب جواب داد، این جا وقت ها، واقعا ضایع نمی‌شد، افراد مراجعه نمی‌خواستند مراجعه حضوری داشته باشند، خیلی راحت در سامانه وارد شده و ثبت نام می‌کردند و اطلاعاتی که لازم بود به سامانه می‌دادند، این بخش اول کار، بخش دوم در بحث احراز هویت. ما احراز هویت را یک مقدار ساده گرفتیم، در گذشته حتما باید شناسنامه همراهت باشد، در این جا گفتیم کارت ملی یا یکی از کارت‌های هویتی، گواهینامه یا پاسپورت ارائه می‌دهید و عمدتا کد ملی است وکد ملی به دستگاه احراز هویت می‌دهند و از طریق انگشت نگاری یا بیومتریک دقیقا هویت شخص رای دهنده کاملا مشخص میشود. در آن جا بعد از احراز هویت فرد مجازست که برود آرای خودش را به صندوق بریزد.صندوق‌ها دیگر صندوق‌های دستی نیست، دیگر این جا تعرفه انتخاباتی نیست.بلکه فرد می‌آید صندوق الکترونیک مانیتوری که دارد، در خود مانیتور انتخاب می‌کند نامزد‌های خودش و ثبت می‌کند، با یک اثر انگشت کاملا ثبت می‌کند.
سوال: این قسمت اضافه شده است این بخش در انتخابات الکترونیکی نداشتیم، بخش اول را ولی امتحان کردیم؟
جوکار: چه مزایایی دارد، اولا مردم زیاد در صف معطل نمی‌شوند، احراز هویت و خیلی سریع‌تر کارشان انجام میشود، دیگر هزینه‌هایی که برای چاپ تعرفه و ... و ذالک کلا برداشته میشود.
نکته سهولت در رأی گیری است، سهولت در احراز هویت است و سهولت در رأی دادن است.
سوال: شمارش چی؟
جوکار: شمارش آرا خیلی زودتر انجام میشود، نتیجه انتخابات را زودتر می‌توانیم اعلام کنیم.
سوال: نظارت بر این که از آرای مردم به خوبی صیانت شود در این روند به چه صورت انجام میشود؟
جوکار: الان زیرساخت‌های لازم وزارت کشور دارد دنبال می‌کند و هشت جلسه باوزارت کشور و دستگاه‌های مرتبط در حوزه زیرساخت‌ها گذاشته شده است و ریاست محترم مجلس شخصا این موضوع را دنبال می‌کنند، الان زیرساخت‌های آن در حوزه نرم افزار کارهاش انجام شده است، ضمن این که بحث انتخابات دیگر مشاهده کردیم، برای انتخابات مجلس و انتخابات خبرگان اتفاقا شورای نگهبان همین امروز نظارت می‌کند.
خود مجلس مرکز فناوری اطلاعات مجلس از لحاظ فنی موضوع را دنبال می‌کند، بعد از این که همه امکانات فراهم و توزیع شد، دو مرحله رزمایش داریم برای راستی آزمایی انتخابات الکترونیک، در این دو مرحله رزمایش اثبات شود که این سامانه کارآیی لازم دارد آن وقت اجازه داده میشود که انتخابات به صورت الکترونیک برگزار شود.
ولی آن چیزی که در قانون آمده است که باید این زیرساخت‌ها آماده شود و وظیفه وزارت کشور انتخابات الکترونیک برگزار شود.
سوال: موضوع مجلس و شوراها درباره اختلافاتی که بین شهرداری تهران و استانداری بر سر حریم شهر تهران و مجوز‌های ساخت و ساز‌هایی که اتفاق‌هایی در آن می‌افتد که بعضا ممکن است که قانونی نباشد، این نظرات مختلفی که در آن باره وجود دارد، ارزیابی شما چیست؟
جوکار: بحث حریم و متولی حریم موضوعی است نه فقط در تهران بلکه در کل کشور ما در شهر‌ها مخصوصا کلان شهر‌ها با مشکل مواجه هستیم.
ابتدا این که حریم متولی ندارد، در حریم خیلی تخلفات صورت می‌گیرد ولی خوب حریم غالبا متعلق به شهرداری است، شهرداری که در حریم حکمرانی باید بکند.
سوال: پس چرا می‌گویید متولی ندارد اگر شهرداری‌ها هستند؟
جوکار: این یک بحث اختلافی وجود دارد، امروز در حریم شهر‌های مان روستا‌هایی داریم، خود روستا طرح هادی دارد، یک محدوده‌ای دارد، خارج از آن محدوده میشود متعلق به آن شهری که آن روستا در کنارش و در جوارش قرار گرفته است، این جا یک بخش‌هایی دارد که مثلا بخشداری یک نقشی دارد در آن جا به عنوان رئیس بخش است.
کل این حکم فرمایی می‌خواهد کند و می‌خواهد حاکمیت داشته باشد، از یک سو شهرداری می‌گوید حریمش متعلق به من است، این موضوع شهرداری تهران انعکاس داده است به کمیسیون و در حال بررسی هستیم، که شهر تهران و حریم شهر تهران.
سوال: پیش بینی تان از نتیجه چیست بعد از بررسی؟
جوکار: ما هنوز بررسی کامل انجام ندادیم، از سوی دیگر به هر صورت دولت هم یعنی استانداری تهران پیگیری کرده و دنبال کرده که بیاید حریم را بگذارد در اختیار خود حکمرانی دولت.
سوال: یعنی ممکن است این موضوع برسد به استانداری تهران؟
جوکار: بله در شرایط فعلی این جور مصوبه‌ای را دارند، ما در خود تهران استثنائا کمیسیون ماده ۵ برای تغییر کاربری‌ها استثنائا در اختیار شهرداری است، ولی در استان‌های دیگر و شهر‌های دیگر برعهده استانداری است و هیچ ارتباطی با شهرداری‌ها ندارد.
سوال: برای چی این استثنا برای شهرداری تهران قائل شدند؟
جوکار: این را قائل شدند که یک مقدار روند کار در تهران با توجه به ساخت و ساز‌هایی که است یک مقدار تسریع شود و بتواند کمیسیون ماده ۵ شکل دهند.
چون خود فرآیند کمیسیون ماده ۵ یک گلوگاه‌هایی دارد، گا‌ها مشکلاتی دارد، دراین بخش الان رسیدگی می‌کنیم؛ که واقعا مدیریت شهر حاکم باشد بر حریم یا مدیریت دولتی حاکم باشد، این را داریم بررسی می‌کنیم در کمیسیون.
سوال:کی نتیجه اش مشخص میشود؟
جوکار: یک مقدار طول می‌کشد، چون دو طرف باید بیایند حرف‌های شان گوش دهیم.
سوال: براساس الگوی شهر تهران عمل نمی‌شود؟
جوکار: در جا‌های دیگر هم همین جورست، حریم متعلق به خود شهرداری است، نظارت بر حریم و ساخت و ساز‌هایی که انجام میشود، مجاز و غیر مجاز، کاربری هاش برعهده شهرداری هاست، کمیسیون ماده ۵ تهران را استثنا کرده است براساس شرایطی که بوده است.
سوال: همین استثنا‌ها معمولا دردسرسازست.
ماده هشتاد و شش قانون برنامه هفتم، ساماندهی مهاجرین و اتباع بیگانه برعهده سازمان ملی مهاجرت قرار دادند.
در قانون که باهمکاری دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و وزارت کشور باید انجام شود.
باتوجه به این که نظارت بر ساختارش و وظایفش، تبصره هاش و همه آن موارد آن مربوط به مجلس است، الان در چه مرحله‌ای قرار دارد این مرحله و فکر می‌کنید چقدر می‌تواند موضوع مهاجرین در کشور ما سرو سامان دهد؟
جوکار: ماده ۸۶ قانون برنامه هفتم پیشرفت، بحث ساماندهی اتباع خارجی را مطرح می‌کند و تشکیل سازمان ملی مهاجرت؛ در این جا من یک مقدار باید باز کنم، چون خیلی این روز‌ها بحث‌های جدی شده که چه اتفاقی می‌افتد؟ برخی فکر می‌کنند که مثلا ما به دنبال این هستیم اتباع را بیاوریم در داخل کشور تابعیت به آنها بدهیم، یا اقامت به آنها بدهیم. اینگونه نیست. لایحه اساسنامه سازمان ملی مهاجرت که دولت به مجلس ارائه کرده، ما این لایحه را در کمیسیون مورد بحث قرار دادیم آمد در صحن مجلس، چون مواد آن زیاد بود، پنجاه و خورده‌ای مواد داشت اگر بخواهد داخل صحن مورد بحث قرار بگیرد شاید طولانی میشد بنابراین اصل ۸۵ قانون اساسی، قانون اساسی اجازه داده که کمیسیون‌های مشترک تشکیل بشود این امر به همان کمیسیون محول بشود. این در صحن مجلس تصویب شد الان کمیسیون مشترک تشکیل شده.
سوال:متشکل از چه کمیسیون‌هایی؟
جوکار: کمیسیون‌های امور داخلی کشور است امنیت ملی است، کمیسیون عمران، اجتماعی، کمیسیون قضایی
سوال: قرار است این کمیسیون‌های مشترک چه کار کنند؟
جوکار: ما تا الان در کارگروه بوده، کارگروه بررسی‌های لازم را کرده الان آمده در صحن کمیسیون مشترک، الان فکر کنم سه تا ماده آن را عبور کردیم یکی ماده آن در رابطه با تعاریف خسارات بوده، ماده دو آن در خصوص ساختار سازمان ملی مهاجرت بوده در ماده سه الان داریم بررسی می‌کنیم که وظایف سازمان ملی مهاجرت است. من این جا عرض کنم، ما مهاجرت اصلا یک پدیده‌ای است در دنیا، بسیار پیچیده، برای مهاجرت بعضا با اهداف سیاسی مهاجرت انجام میشود، بعضا با اهداف اقتصادی، بعضا با اهداف فرهنگی است و بعضا اهداف امنیتی هم در بر دارد. یعنی بعضی از کشورها، چون جمعیت کمتری دارند، مهاجر می‌پذیرند و استفاده می‌کنند. ما برای این موضوع ۴ تا بخش کردیم، یک بخش ماجرا این است که برای کار می‌آیند، برای این که کشورشان به هر دلیلی ایجاد اشتغال نکرده این‌ها برای اینجا می‌آیند زمینه و بازار کار هم در کشور ما وجود دارد ما همین الان بخش مهمی از مراکز تولیدی ما، صنعتی ما، معدنی ما، حتی مشاغلی در حوزه ساختمان، ... و ذلک، امروز اتباع خارجی دارند کار می‌کنند. بخش دوم کسانی هستند بعنوان سرمایه گذار می‌آیند داخل کشور، مثلا سرمایه‌ای دارد ایرانی‌های ما مثلا سرمایه شان بعضا می‌آورند در کشور‌های دیگر در آنجا ملک می‌خرند و یا سرمایه گذاری می‌کنند. ما برای جذب سرمایه گذاران هم یک برنامه دیگری داریم، نکته بعدی در رابطه با نخبگان علمی و فرهنگی است.
سوال: اصلا چه ساز و کاری ما داریم که به جای این که این هرم این طرفی باشد کاملا این طرفی بشود، چون تصوری که در داخل کشور ما نسبت به مهاجرین داریم مهاجرین نخبه و سرمایه گذار نیستند با توجه به شرایط اقتصادی و معیشتی فعلی کشور، بخش مهمی از یارانه کشور ما، بخش مهمی از منابع کشور ما صرف اتباع غیر مجاز میشود مردم خیلی از این موضوع نگران هستند. این کمیسیون چه ساز و کاری دارد که ما وقتی سازمان ملی مهاجرت را داریم تشکیل می‌دهیم به این وزن بیشتری بدهیم که از این به بعد نخبگان کشور‌های دیگر، سرمایه گذاران کشور‌های دیگر وارد کشور ما بشوند، اول صحبت تان گفتید که پدیده مهاجرت یک پدیده عادی است همه کشورها، ولی چیزی که در ذهن ما هست کشور‌های دیگر کلی فیلتر می‌گذارند، کلی شرایط خاص می‌گذارند که آدم‌های خاص کشور‌های دیگر را جذب کنند که به دردشان بخورد داخل کشورشان نه تازه یک چیزی هم برای آنها خرج کنند.
جوکار: الان عرض کردم آن بخش چهارم کسانی است که نخبه فرهنگی هستند، نخبه علمی هستند که به داخل کشور می‌آیند ما برای هر کدام از این‌ها بایستی که شرایطی قائل بشویم. یعنی کسی که برای کار می‌آید قطعا بایستی به صورت موقت باشد. به صورت دائم که خانواده اش را به این جا انتقال بدهد و این جا سکنی بگزیند و به فرمایش شما بخواهد از یارانه‌هایی که مردم در اختیارشان است از آنها ... در بخش‌های مختلف آموزش است بهداشت و درمان و حمل و نقل همه این‌ها دارند استفاده می‌کنند. اینگونه نیست. بلکه این‌ها موقتا می‌آیند شش ماه تا یک سال، بعد از این مدت اگر رفتارشان رفتار درستی باشد این‌ها می‌توانند برگردند باز پاسپورت شان را تمدید کنند و روادید بگیرند برگردند. این به این شکل است. در خصوص کسانی که سرمایه گذار هستند، آنها شرایط شان فرق می‌کند. الان خیلی از کشور‌های دنیا از سرمایه گذاران ما استفاده می‌کنند و حتی تابعیت می‌دهند. شرایط را ما برای آنها وصول‌تر دیدیم همچنین برای نخبگان علمی و فرهنگی و یک بخش دیگری هم کسانی هستند که برای تحصیل می‌آیند، حالا این که ما چه کار کنیم که از یارانه‌های ما استفاده نکنند، شهروند ایرانی حق دارد یارانه‌هایی را ما پرداخت می‌کنیم، همین یارانه‌های پنهانی که می‌گویند در بخش‌های مختلف استفاده میشود. در این جا تبصره‌هایی داریم که برای آن در نظر گرفتیم کسانی که به این جا می‌آیند همه چیز نباید برای آنها رایگان باشد بلکه یارانه‌هایی که مردم استفاده می‌کنند آنها نمی‌توانند استفاده کنند یا این که ماهانه بایستی مابه ازای آن به خزانه دولت برگردانند به اینگونه نباشد خیلی راحت بیایند استفاده کنند. این خیلی مورد اعتراض مردم است که مثلا ما همین الان یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اتباعی که غیرمجاز بودند اخراج کردیم. بعد از آن صف نانوایی ما خیلی خلوت شد این نمونه اش بود دیگر.
سوال: این که می‌گویند بعضی هایشان دارند برمی گردند درست است؟ چقدر این موضوع صحت دارد؟
جوکار: مرز‌های ما مرز‌های وسیعی است. الان ما داریم برای انسداد مرز کار می‌کنیم. یک دیوار‌هایی هم داریم دیوار‌های مرزی داریم نصب می‌کنیم که براحتی وارد نشوند. ولی این مسافت زیادی که از مرز است براحتی وارد می‌شوند. البته این که ما دیگر کنترل کنیم و جدی بگیریم این هم باز وظایفی در همین ساختار دیده شده که چگونه رفتار بشود و چگونه برخورد بشود با کسانی که تبعه خارجی هستند حالا در این جا برای کسی که می‌آید کار کند، ما یک اطلس مشاغلی در کشور داریم، در این اطلس مشاغل که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متولی آن است در آنجا بعضی از مشاغل مجاز برای اتباع خارجی می‌بیند. بر اساس همین اطلس وزارت امور خارجه باید روادید صادر کند خارج از این نمی‌تواند روادید صادر کند من در جای دیگر هم گفتم بعضی وقت‌ها مثلا سال ۱۴۰۳ یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر روادید گرفتند تحت عنوان مثلا گردشگری، آمدند رسوب کردند برای ما قابل قبول نیست و دیگر نباید این اتفاق بیفتد بلکه بر اساس نیاز‌های محیط کاری که ما داریم و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی می‌دهد باید روادید بدهد بیشتر از آن قابل قبول نیست.
سوال: یک نکته‌ای این جا است، یک موضوعی در فضای مجازی خیلی مطرح میشود، خیلی هم پربازدید هم معمولا است که یک قانونی در قانون تابعیت ما وجود دارد موردی وجود دارد که اگر اتباع با زن ایرانی ازدواج کنند می‌توانند تابعیت بگیرند خبر‌هایی هم می‌آید بعضا که خیلی از ازدواج‌ها با همین هدف بین اتباع و افراد ایرانی انجام شده، مجلس چقدر به این امر نظارت دارد و فکر می‌کنید چه ساز و کاری باید به کار ببرند که این اتفاق با هدف تابعیت اتفاق نیفتد؟ و بیشتر از این نشود.
جوکار: یک قانونی سال ۹۸ مجلس تصویب کرده درمورد کسانی که در داخل کشور تبعه خارجی بوده آمده این جا ازدواج کرده، حاصل این ازدواج یکسری افرادی هستند هویت ندارند و فاقد هویت هستند این افراد الان بزرگ شدند، خود این افراد دوباره تشکیل خانواده دادند. این برای حل این موضوع قانون را گذاشته، ولی ما در بحث سازمان ملی مهاجرت چنین چیزی را نداریم مزیتی که بیایند ازدواج کنند بعدا این جا اقامت بگیرند.
سوال: علنی که این کار انجام نمی‌دهند نمی‌گویند که ما می‌خواهیم با این هدف انجام بدهیم چطور می‌توانیم پایش کنیم که اتباع غیر مجاز با ازدواج با خانم‌های ایرانی دارای تابعیت و ادامه مسیر تابعیت نباشند؟
جوکار: چند تا موضوع این جا دارد یک حوزه این است اطلاع رسانی درست است، دوم دستگاه قضایی است، دستگاه قضایی در این موضوعات باید برخورد جدی کند وقتی قانون اجازه نداده، به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. در فضای مجازی گفتند که اگر مثلا ازدواج کنند یا حتی ازدواج موقت کنند این‌ها تابعیت می‌گیرند و یا اقامت می‌گیرند اصلا این جور چیزی نیست، ما چنین چیزی را در سازمان ملی مهاجرت نداریم.
سوال: اگر قبلا هم بوده در این سازمان قانونی بوجود خواهد آمد یا کاری بوجود خواهد آمد که بتواند آن را لغو کند؟
جوکار: آن قانون جداگانه برای سال ۹۸ است که باید این قانون اصلاح شود ولی در این جا بحث اساسنامه سازمان ملی مهاجرت، چنین چیزی اصلا وجود ندارد و مردم ما مطمئن باشند چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
سوال: برویم سراغ دستور کار این هفته مجلس که جلسات استماع گزارش دولتی‌ها از عملکرد برنامه یک ساله دولت و میزان تحقق اهداف و برنامه هفتم پیشرفت بوده امروز هم رئیس جمهور به مجلس تشریف آوردند و توضیحاتی را دادند در مورد نوع اجرای قانون برنامه هفتم، ارزیابی مجلس و کمیسیون مربوط به شما از توضیحات رئیس جمهور و وزرا در مورد اجرای قانون برنامه هفتم به چه صورت است؟ به ویژه در حوزه وزارت کشور.
جوکار: ماده ۱۱۸ قانون برنامه پیشرفت هفتم، یک واقعا فرصتی ایجاد کرده، شما نگاه کنید کمی برگردیم مثلا برنامه پنجم، برنامه ششم، ما همچنین چیزی نداشتیم پایان برنامه رسیدگی می‌کردیم و بعدا مثلا می‌گفتیم برنامه ششم ۳۰ درصد تحقق پیدا کرده این قابل قبول نیست؛ و لذا در برنامه هفتم پیش بینی کردند عملکرد دولت سالانه مورد بررسی قرار بگیرد. یعنی یک سال گذشته ببینیم دولت چه کرده؟ احکامی که داشتیم این احکام چه شده؟ ما از مجموع ۶۴ حکمی که مربوط به کمیسیون ما میشد، این مورد بررسی قرار گرفت که تقریبا ۲۰ درصد احکام اجرایی شده، و ۴۰ درصد احکام در زمان خودش اجرایی نشده، اجرا شده ولی زمان خودش نبوده است و ۴۰ درصد هم رسیدیم به این که اصلا این احکام اجرایی نشده و این یک مشکلی هست که وجود دارد ولی امروز در مجلس دو روز گزارش کمیسیون‌ها بوده، گزارش وزرا بوده، بررسی‌های جدی شده، خود مرکز پژوهش‌ها، معاونت نظارت مجلس، روی این دقت کردند، کمیسیون خود تلفیق برنامه بوده، و این بررسی صورت گرفت نهایتا هم یک بیانیه‌ای صادر شد از سوی مجلس برای مردم در جریان باشند. آقای رئیس جمهور هم که آمدند بیشتر بحث‌های عمومی کردند در برنامه وارد نشدند. ولی نکته‌های خوبی را رئیس محترم مجلس بیان کردند، تخصصی واقعا دست گذاشتند روی آن مشکلات اساسی که امروز کشور با آن مواجه است ناترازی‌هایی که وجود دارد در آب و برق و ... و ذلک، بحث بانک‌ها در حوزه اقتصادی، خلق پولشان، ناترازی‌هایی که خودشان دارند، بحث سوخت است همه این مسائل جمع بندی شد. این کارنامه دولت میشود در اختیار خود دولت قرار می‌گیرد که دولت این ضعف‌ها بوده، این کمبود‌ها و نقص‌ها بوده، این احکام اجرایی نشده، ما دربرنامه ششم حتی آیین نامه‌های اجرایی بعضی احکام تا پایان برنامه نوشته نشد.
سوال: الان هم یک سال و نیم از برنامه هفتم پیشرفت می‌گذرد بعضی از سازمان‌هایی که باید تشکیل می‌شده، بعضی از احکامی که باید صادر می‌شده هنوز خبری از آنها هم نیست.
جوکار: چون در سال اول برنامه هستیم میشود جبران کرد ولی این که این زنگ در بیاید که یک جایی حساب می‌کشد، دولتی‌ها حساب کار خودشان را می‌کنند.
سوال: قرار است چند وقت یک بار مجلس این پایش را انجام بدهد؟
جوکار: یک سال به یک سال، بنابر ماده ۱۱۸ هر سالی این اتفاق می‌افتد بررسی میشود، یک اتفاق دیگری هم که افتاده، این که مجلس و دولت زمان شان با همدیگر منطبق شده و سال اول برنامه دو تایی آمدند سر کار، یعنی دولت چهاردهم، مجلس دوازدهم، برنامه هفتم، یعنی هم مجلس باید نظارت دقیق داشته باشد، کارنامه درخشانی در این بخش ارائه کند هم دولت، بایستی بعنوان مجری وظایف و تکالیف خودش را به موقع انجام بدهد این را از ایشان خواستیم، حالا دربخش‌های مختلفی که ما با وزارت کشور داشتیم در بحث‌های مثلا انسداد مرز بوده یا امنیت مرز بوده، تهدیدات داخلی که داشتیم، بحث مواد مخدر بوده، مدیریت بحران بوده، بحث ناهنجاری‌های اجتماعی است، سرمایه اجتماعی است که یکی از ارکان مهم است که واقعا مثلا در طول برنامه در نظر گرفته که ۲۰ درصد بایستی سرمایه اجتماعی افزایش بدهد یعنی سالانه ۴ درصد باید اضافه شود که ۲۰ درصد تحقق پیدا کند این‌ها مواردی است که گام به گام مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سوال: از وزارت کشور در این حوزه راضی هستید؟ از اجرای برنامه هفتم؟
جوکار: این یک مشکلی دارد که حالا مشکلش را گفتیم باید برطرف کنند. شورای عالی راهبری برنامه، آمده یک تقسیمی کرده در ۵ سال، مثلا سال اول گفته که مثلا میزان ۳۷ باشد، سال دوم ۳۸ باشد، سال سوم ۴۲ باشد و سال آخر هم ۴۴ باشد، این تحقق پیدا نمی‌کند این ضرورت دارد که احکام آن شفاف بشود، روشن بشود که ما بتوانیم حکم کنیم نسبت به این موضوع، ولی اقداماتی از سوی وزارت کشور شروع شده و کار دارد دنبال میشود.
سوال: یک خبری آمده بود که در جلسه سران قوا توافق شده که شهرداران الزاما از تخصص و تحصیلات مرتبط با شهر برخوردار باشند تا آن حواشی که در این سال‌ها در شوراهای شهر یا خود شهرداران اتفاق افتاده بود و کمتر پیش بیاید، چون آدم متخصص وقتی که خودش تحصیلات او، تخصص او، تجربه اش در یک کاری باشد معمولا با سلامت کاری بیشتر، با دستاورد‌های بهتری در یک شغل کار می‌کند. این در چه مرحله‌ای قرار دارد و اصلا این درست است یا نه؟ برای خود من جالب بود که یکی از بند‌های ماده ۸۵ قانون برنامه هفتم تکلیف کرده که نظام جامع مدیریت منابع انسانی شهرداری‌ها، اتفاق بیفتد در جذب شان، در استخدام شان، در آموزش و توسعه مدیریت و ارزیابی عملکرد و ...، اما دوباره این بند شهرداری تهران را استثنا قرار داده است، اولا بفرمایید که ایا آن خبر درست است در جلسه سران قوا این توافق اتفاق افتاده؟ از این به بعد ما منتظر شهرداران با تخصص شهری باید باشیم و چرا شهرداری تهران از این امر باز مستثنی شده است؟
جوکار: این خبری که شما اعلام کردید سران قوا، مصوبه‌ای دست ما نرسیده است. ما از آن بی اطلاع هستیم ولی در مجموع در شرایط فعلی آنچه که اتفاق می‌افتد شورا، شهردار را انتخاب می‌کند با معیار‌هایی که دارد، بعد از این می‌آید وزارت کشور تطبیق می‌دهد، حالا این مصوبه را خود کمیته تطبیق می‌دهد فرمانداری هم این کار را انجام می‌دهد اگر تطبیق نداشته باشد همان جا رد می‌کند یا می‌آید در تهران وزارت کشور خودش نظارت بر این موضوع دارد. ولی این که قطعا شهردار بایستی دارای سوابقی باشد یا تحصیلات مرتبط باشد یا در حوزه مدیریت شهری کار کرده باشد، این الان هم ما داریم، در خود قانون هم این موضوع پیش بینی شده، یعنی از این جهت ما نگرانی نداریم، و غالبا هم شورا یکی از موفقیت‌های شورا می‌تواند یک شهردار موفق داشته باشد. یک شهردار با کارکرد بالا داشته باشد، لذا هیچ شورایی دنبال این نیست که یک شهرداری را انتخاب کند که تخصص لازم را نداشته باشد این بعنوان ضعف خود شورا قلمداد میشود لذا من تاالان مشکلی در این رابطه ندیدم.
سوال: در مورد تهران چطور؟
جوکار: در مورد تهران هم در هر صورت در قانون قبلی بوده این اتفاق نیفتاده ولی قانون فعلی الان داریم، ما در قانون فعلی الان سوابقی که برای شهردار در نظر گرفتیم داریم اصلا ما در اصلاح قانون یک موضوع دیگری هم دنبال می‌کردیم که همانطور که شورا منتخب مردم است، مردم هم در انتخاب شهردار هم مشارکت کنند. این رأی نیاورد در صحن مجلس.
سوال: علت چه بود؟
جوکار: نمی دانم، در صحن مجلس نمایندگان آزاد هستند رای می‌توانند بدهند ولی اگر این اتفاق افتاده بود یک قدری شهرداران ما فقط شهردار شورا نبودند و خودشان هم می‌توانستند تصمیم بگیرند الان یک قدری موضوع مثلا گره خورده به همدیگراست، ولی باز مثلا در یکی از احکام دیگری که آوردیم با توجه به این که بی ثباتی در مدیریت شهری ما زیاد دیدیم ممکن است ما در طول یک سال مثلا دو تا شهردار عوض می‌شدند، این را استیضاح شهرداران شرایط سخت‌تر شد، الان سه چهارم رای می‌خواهد تا یک شهردار استیضاح شود قبلا دو سوم بود، آن پایداری مدیریت را ما در شهر داشته باشیم، یک نکته دیگر را من این جا اشاره کنم بد نیست همین امروز هم رئیس جمهور آمد می‌گوید که دولت چاق است، دولت چابک نیست اتفاقا ما یک طرح قانونی داریم، طرح مدیریت یکپارچه شهری، الان در داخل شهر‌های ما کسانی که دستگاه خدمات رسان، یکی نیستند. شهرداری یکسری خدمات می‌دهد یکسری دستگاه‌های دیگر دولتی هم دارند خدمات می‌دهند. این کارشان موازی است. بعضی جا‌ها هم تداخل هم دارد، منجر به اختلافات جدی میشود، ما مدیریت جامع شهری آوردیم که شهر باید یک مدیر داشته باشد و این مدیر باید پاسخگو باشد. فلذا دولت خیلی می‌تواند این تصدی گری‌ها را بدهد به شوراها، بدهد به شهرداری، بدهد به مدیریت شهر، بدهد به مدیریت روستا
سوال: در مورد چابک سازی تکلیف برنامه هفتم همین است که دولت باید کوچک بشود چابک بشود، آقای پزشکیان هم بار‌ها اعلام کردند که به دنبال چابک سازی دولت هم هستند اولا این که برخی از شهر‌ها دارند رشد می‌کنند در کشور، انتظار دارند شهر بشوند، برخی‌ها انتظار دارند شهرستان بشوند و تقاضا برای این شکل گیری این بخش‌ها خیلی زیاد است با توجه به تکلیف قانون برنامه هفتم و تمایل دولت هم که همراستا هست با برنامه در مورد کوچک سازی دولت این تضاد چگونه حل میشود؟ هم مردم می‌خواهند آن شهر‌هایی که رشد کردند تبدیل شوند به استان یا به شهرستان ولی الان این کوچک سازی دولت نمی‌تواند این حجم از شهر را اضافه کند این دو تا چطور حل می‌شوند؟
جوکار: دیشب اتفاقا یکی از بحث‌هایی که در جلسه با وزیر محترم کشور داشتیم روی بحث تقسیم شدن استان‌های بزرگ است. از دولت شهید رئیسی صحبت شد و همین جور دامنه آن آمده تا الان، بعضی از استانها این ظرفیت را دارند که جداسازی بشوند، چون واقعا خدمت به مردم خیلی راحت‌تر انجام میشود مدیری که آنجا هست خیلی بهتر می‌تواند این خدمت را به مردم بکند در مسائل رشد، پیشرفت آن استان هم کار کنند. ما در این بخش را الان طرح تقسیمات اصلاح قانون تقسیمات کشوری را داریم در دستور کار، آن اصلاحات را اگر انجام بدهیم قطعا همسان میشود و هماهنگ میشود، چون نباید خلاف برنامه هفتم باشد این قانون و کار انشاالله به جایی برسانیم البته دولت قطعا باید بیاید به این واگذار بکند دستگاه خدمات رسان واگذار کند مدیریت شهر و روستا.
نظر شما